Friday, 31 October 2025

Perna yar

My a bernas yar dhort shoppa tiek, napell a'n chei, pemp münys war droos, na môy. Tho üthyk da ! 

Da lowr, nag ew peth pur vrâs perna tabm kig yar dhort tiek a'n pluw... saw gòrterowgh, ow redyoresow ha'w redyoryon wheg; besca na wrüga vy gwil kebmys ken veu deskydnys warnen an hager COVID-19 e'n vledhen 2020. Nena - e'n termyn eus passyes, thera vy ow menya - thera vy puppres ow mos dhe onan an gorvarhasow (supermarkets) dhe whilas ow boos. Chânjys ew ow maner dhe berna tacklow lebmyn dre rêson an curünvirus, ha nag ew hedna dhe weth, naneyl, rag whei a wor pur dha fatel ew an yer eus e'n gorvarhasow: maylyes en plastyk, an brâssa radn anodhans settyes war dabm polystyren. Ma sawor veth terweythyow, pò blas pesk pa na veu megys gen an peth ew da.
An chânjyans-ma, henn'ew treylyans an bobel tûa perna ga boos dhort an diogow ha shoppys bian a'n pow, thew üdn dra dhe'n lyha a dheth mes a dermyn clôs a'n pandemek. Thew gwell rag gan planet ha'n gwayn a vedh gwithys en economiedh an pow.

Ma an yer-ma spena ga dedhyow en mes.

Geryow: ma = yma; ebòrn = ebron; a-warra = a-wartha; gòrterowgh = gortesowgh; perna = prena; anodhans = anedhans, anedha; a or = a wor; veth = vyth.

Thursday, 30 October 2025

Covyon Richat Gendall 9

Gòdn 4.7 misva.
Thera nei ow pejya gen covyon Richat Gendall a'y dermyn e'n Morlû Riel. Ma va whath e'n gorhel HMS Offa, towlys y angor e'n porth en Malta : 
... Na whath, nag o fethys whath an escar. An ayr-trials war Malta nag o gorfednys ha terweythyow nei a vedha creiys dhe gan postys. Poyntys o vy dhe Gòdn A o settys war an flour-rag ha servis rag provia an gòdn a cartrijys 4.7 misva. Brâssa hub ! Pa vedha an gòdn tednys e veu (y feu) car dr'oma gweskys dres an wolok. Pub cartrij gwag a vedha towlys mes der vaner âwtomatik, ha gen meur nerth; besy diank a' re-ma hag en kettermyn kerhes cartrij nowydh mes an cuddy, parys rag an nessa tedn; ha res pòrres bos üskis rag na alja an còthman vy, Peder Merrill, settya an bellen et y le terebo vy dhe settya an cordît deragdorn, ha nag o scantlowr an dhew en le bès an gòdner a venja herdhya tre an charj, keas an tin, ha sqwatt ! An gòdn a venja tedna en âwtomatik.

En radn-ma, ma chânjys genam nebes geryow na vo re gales y redya. Piwa benag a venja gweles an kensa vercyon a ell y gawas war f. 156 an lever Tavas a Ragadazow, scrifys gen Richat Gendall y honan. Geryow: ayr-trial 'air-raid'; hub 'racket'; tednys 'fired'; gweskys 'struck'; diank 'escape'; kerhes 'fetch'; herdhya 'shove'; tin Òbma rag 'breach'.

Monday, 20 October 2025

Ma Nigel ow mos dhe weles y dhama wydn - gen Neil SWF L Trad.

Thew an Sül. Ma Nigel ow mos dhe Stedhyan dhort Carn Kei en Gwendron rag gweles y dhama wydn ha debry gensy. Ma car coth dhodho bès nag ew pell - dro dhe trei mildir - ha'n gewer ew teg. Na vedh an vorr (fordh) môy avel deg münys - pemdheg martesen mar teu ha metya gen tractor pò trònk-car. Ma an rôst e'n vorn, heb mar, kig yar ha tettys oll a-dro dhodho. Nigel a wor nag eus tra veth gwell e'n bes rag debry avel rôst y dhama wydn !

Pemp münys wòja hedna, neb telher tredh Carn Kei ha Stedhyan, ma an car ow tallath mos a gledh hag a dhyhow war an vorr, ha cales ew gwith y gors ...

"Ogh, cakamanagh ! Ma flatt dhebm !"

E'n gwelha pres, thera splatt ledan reb an vorr. Nigel a wrüg gara (gasa) an car ena ha skydnya. Thera kenter e'n bond-ros dyhow derag, ha gellys mes pub badna ayr, ogastei. Nena, Nigel a bederas dre via gwell fônya dh'y dhama-wydn.

"Ma toll e'n bond-ros an car. Diwedhes e vedhama, dama wydn !"

"Gas cavow dhe wandra, colon. My a vedn gòrra an vorn war cans ha hanter cans degre (150°C) ha'n yar a vedh medhow (tender) ha wheg pa vosta òbma. Venjes ta eva badna gwin gans hedna ?"...

Confortys gans hedna, Nigel a gemeres an trig (jack) ha'n pempes (5th) ros dhort an cofer ha derevel an car m'alja chânjya an ros, ha pemdheg münys wòja hedna thera va et y gar arta, ow ròlya tûa Stedhyan ha'n gwelha kig yar rôstys en Kernow a-hes. Mmm 

Geryow: dama wydn grandmother; mildir mile; trònk-car lorry or freight wagon; rôst roasta gledh hag a dhyhow to the left and to the right; splatt a flat bit of ground; ledan broad; tûa towards; bond-ros tyre; vorn or forn oven; gwin wine; en Kernow a-hes in the whole length of Cornwall; gas cavow dhe wandra do not worry, lit. 'let cares wander'.

Notednow: ma = yma; thew = yth yw, yth ew; thera = yth esa; gellys mes = gyllys yn mes; e vedhama = y fydhav

War Droos ! gen Neil en SWF L Trad.

Thew hebma whedhal còtt a veu clowys genam pell a'n eur-ma. Ma nebes geryow a vedh calish/cales rag piwa benag na veu spendys meur a dermyn ganso war vargen-tir. Thens arder plough; sogh ploughshare; araderor ploughman; aras to plough. Deun dhe'n bargen-tir !

The boys must go to school on foot - war droos - until father has bought the tractor.

En termyn eus passyes – henn'ew en bledhednyow deg warn ügens a'n ügansves canbledhen – scant nag era tractor vyth e'n costys-ma - an arder, ea, sür, bès cales o lavür an diogow, heb dowt a'n dra ! - bès lebmyn, mirowgh, ma tractors fin dhe geniver onan, dhodhans pemp po whe, martesen seyth po eth sogh, ha'n araderor 'ell sedha en scovva an tractor ha gasowes ort an radyo. Esy ew an lavür lebmyn – bès en kensa oll, res o dhe'n diogow perna tractors. Nag o esy e'n bledhednyow-na, tabm vyth – my a lavar dhewgh ! Thera üdn tiek, rag sampel, ea, nebün tiek da, a venja perna y gensa tractor. Thera margh/marth dhodho - ha nag o margh bian po gwadn naneyl, bès margh crev, devry ! - bès cales o an whel, na whath. Res o dhodho sewya an arder war droos.

“Pur dha !” medh an tiek, “Na vedh pell terebo nei dhe gawas an tractor bès e'n men-termyn deun dhe aras an dor gen an margh !”
Bès, thera trei mab dhodho - ha'n cotha anodhans era 'mos dhe scol, an scol vrâs, an coljy rag tiogow yonk, car dr'o an gis gen mebyon tiogow - ha'n mab-na – nawnjek bloodh - eth dhe weles y sira, lavaral :

“A, o sira vy, nag eus mòna rag gawas car-tan, mar pleg, - car bian rag mos pub dedh dhe'n scol ?”
“A ! Nag eus, na ! Na, na, na ! Nag eus, o mab. Na ellama perna car-tan en-eur-ma. My a vedn perna an tractor, chy/ty 'wor pur dha, boya. O, na, na, na ! Na ellama perna car dhis an mis-ma. Na, na, na, tabm vyth, o mab ! Na ellama perna car bys ma vo pëys an tractor. Voyd alebma lebmyn ! Ke dhe'n scol war droos ! War droos !
“Ea, ea, ow thas vy, ea sira, otta vy ow mos...!”
Trûedhek o, sür lowr, bès travyth dhe wül. Speys (w)òja hedna, na whath, teyr seythen, peder seythen martesen, secònd mab an tiek – an mab cres - a eth dh'y weles e'n bôwjy, lavaral :
“Ow thas vy, nag eus mòna rag gawas brabm-brabm – beik-tan - my a'th pes, rag mos pub dedh dhe'n scol ?”
“Ah, chy ewedh (ty yn wedh)!” medh an tiek, “Nag eus, na ! Na, na, na ! Nag eus. Dha vroder cotha a vednas car orta vy. Na ellama perna car-tan na whath brabm-brabm en en-eur-ma. My a vedn perna an tractor. Bys ma vo pëys, keniver onan, bian ha brâs, war droos ! Ke dhe'n scol war droos, boya ! Ke scon ! War droos.
Pandr' era dhe wül ? Travyth. Ha thera whath üdn mab aral, ha tho hedna an behatna, a veu bès whegh po seyth bloodh – mar vian avel skyll tettys - hag ev a dheth dhe weles y sira ewedh :
“Ow thas vy, nag eus mòna rag gawas beik, mar pleg - diwros vian, co, m'allama mos pub dedh dhe'n scol endelha ?”
“A, chy ewedh !” medh an tiek, “Nag eus, soweth, ow melder ! Na, na, na ! Edrek ma genam, colon. Dha dhew vroder a venja cawas car ha beik, an eyl ha y gila, bès na ellama perna travyth e'n-eur-ma. My a venja perna an tractor. Bys ma vo akwyttys, kenifer onen, pub mab an brodn, war droos. Ke dhe'n scol, colon, war droos. War droos, boya ! Ke scon heb strechya na velha ! War droos.

Ha'n maw-na – codhys y griben - eth 'mes a'n chei - en plas an dre ... trûedh dra, sür. Beik vyth ragdho ha res via dhodho mos dhe'n scol war droos reb an keow ha dre an vownder en dadn an glaw – o ! Cakamanagh ! Cawgh an jowl, cawgh, cawgh, cawgh ! Hag ev gellys en prederow fin endelha, ev a dheth warbydn an cülyek war geyn yar.
“A, ea! ea! spladn ew !” medh an maw bian, “Ma fortün teg dhe chy ! Bès... go' nei..., a, soweth ! Res ew dhe nei mos war droos !” ha gans hedna ev a bôtyas lost an cülyek, lavaral War droos 'vel a' r'erol, chy ewedh! - war droos, war droos chy cülyek gòcky, bys ma vo pëys an tractor !

Kewgh dhe glowes an whedhel obma:
http://www.onewordmanagement.com/2018/04/27/rang377/


Friday, 17 October 2025

Tòbmas ha Jory gen Richat Gendall

From p. 33 of Richard Gendall's An Curnoack Hethow, 1992, repselt in SWF L Trad.

Tòbmas : Ha, sos ! Fatel ero whei ow cül ?

Jory : Ha, Tòbmas ! Pur dha, merastaduw . Fatla geno whei gas hònan ?

Tòbmas : Ma ow ehes dhebm.

Jory : Na wrüga vy gweles gas bednvas a-dhiwedhes... Clav ew hei ?

Tòbmas : Hei veu nebes clav de, en gwir etta, bès thew hei gwell lebmyn. Faltla gen as flehes, dhan, Jory ?

Jory : Thens da lowr, bès ow yonca a wrüg codha dor ha browy y bedndewlin.

Tòbmas : Oll y gompòster ewa, dhan ?

Jory : E wrüg lowr ola de, lowta ! Bès thewa yagh hedhyw, dhe'n leha.

Tòbmas : Ha'n cotha ? My wrüg nakevy y hanow... 

Jory : James, thero whei ow menya... E ew tre hedhyw. Na wrüga va mos dhe'n scol. 

Tòbmas : Pandra wher dhodho ?

Jory : Ma annos (anwos) dhodho. Thewa nebes gajagh, ha gwadn y dhevron (diwvron).

Tòbmas : Chil en jüwon ! Thera vy cül düwon clowes hedna .

Jory : Thewa lacka e'n mettin pa ra va defüny bès gwell ewa bedn hanterdedh.

Tòbmas : Pur dha, thera vy deskydnya dhe'n porh...

Jory : My a wra mos barha whei, der as cübmyas.