Gwil troyl e'n kidnyadh, gen Richat Gendall

This text from p. 28 of Tavaz a Ragadazow by Richard Gendall (2000) has been put into the SWF L Trad. spelling now used by Cussül an Tavas Kernôwek.
 

An seson ew an kidnyadh. Üdn jorna, pa wrüga vy divüna e'n mettin, an howl wrüg spladna ha'n edhyn wrüg cana. My a savas emann (yn badn) mes an gwily ha mos en dor dhe'n gegin. My a fyttyas te, ha nena degy bolla emann dhe'n chombour. My a shakyas ow wreg a hy scoodh.

"Gwras devüna, melder !," medham, "Dedh teg ew."

Nei wrüga kestalkya ha hei 'eva hy the.

"Fatla qwra nei gwil troyl hedhyw ?" medham. "Nei ell dreivya dhe neb telher teg ha drei croust gena ni."

"Baris," medh hi. "My a venja mos dhe Goonvre dhe cüntel eyrin. E veu showr nodhans an vledhen diwettha."

Wòja cawas hânsel, my wrüg lâl, "Elles ta fyttya tabm ha my ow trei mes an car ?"

"En dhiogel !" emedh hi.

My egeras an carjy bès pa venja vy egery an car, ha pa wrüga vy gòrra ow dorn et ow fockat rag senjy an alwedhow, ca ! Na aljama trouvya anjei !

"Na wörama pele ma gerys genam alwedhow an car, colon. Eus gwres genes sight nodhans telher vyth ?"

"My a venja ga gweles et an skival eus war an dresser, sos."

"A ! Ottowns genam !"  

 

"The season is autumn. One day, when I woke in the morning, the sun shone and the birds sang. I got up out of bed and went down to the kitchen. I made tea and then carried a cup up to the bedroom..."

Covyon Richat Gendall 2

This text from p. 154 of Tavaz a Ragadazow by Richard Gendall (2000) has been put into the SWF L with trad. graphs, the spelling now used by Cussel an Tavas Kernôwek. Part 2.

Asook ! Oll warbarth.

Pele era an düs erol ow mos e'n rowm barha vy ? Piw a (w)oya ? Re vethek, poken re hirethek po ownek rag gofen. Na whath, me a vednas dhort den yonk a via hebma an tren compas rag Machylleth. Res o dhemm lâl* an ger moy es eneth, rag Kembro o an den yonk, ha na (w)oyen vy fatla cows an hanow vas. Nag o deskys dhe vy gen cowethas coth an teylû fatla cows 'Machynlleth' bes me a veu cabm dheskys !

Yeyn hag anwheg en nena planchen Machynlleth en cres an nos, cosel, heb cows veth, bes gen meur predar, sür lowr. A-hes e dheth ken tren 'wrüg drei vy a-rag dhe Cricieth lebma veuma kemerys emann gen truck an Lû Listry.
E'n ger nei a veu deskys da fatla bos marners vas, fatla kelmy lovonow, fatla creia lies partow listry, godnys, scathow; fatla revya, fatla cows dhe neb o dresta nei.
Nanj o cooth dhe vy meur a hebma dhort bos deskys kensena en dorn en scol, ha dhort cawas scath ow honan en dre, gen nebes bledhydnyow a experiens. Whath, nei a dalvia lebmyn gwil pub tra 'fatla gotha en Lû Listry'!**

* Nag ew da scrifa 'lawl' rag an ger-ma.
**Ma Richat ow menya an Morlû Riel.

Mongleudh en Kembra gen Chris Parkinson.

Kens bos trigys òbma en Blaenau, nei veu trigys en Dyffryn Nantlle ew teller aral lebma vedh kevys lehednow kyllas. Ma üdn mongleudh brâs ena, creiys Chwarel Dorothea, ha meur ew y hanow. Toll hûjes e’n dor ewa, pur dhown, pecar’a Delyowboll. Egerys veu e'n nawnjegves cansbledhen, ha bedn dallath an ügensves cansbledhan, thera caletter brâs dre rêson a liwyow a dhowr. En 1904 e veu determyes gen an perhen dhe berna jynn-bob a Gernow dhe blòmpya an dowr mes a’n toll. Bedn an bledhednyow deg ha trei ügans (1970s), e veu deges an mongleudh, bès ma an jynjy ena dhe vos gwelys whath. An toll, rag certan, ew leun a dhowr down arta. Ma sedhoryon dhort pub radn an Wlaskor Ûnyes ow tos dei ha lies gweyth mons cawas caletter brâs gen an 'bends' dhort dos tre dhe vejeth an dowr re üskis. Wòja hedna, res ew mos en helicopter dhe’n chambour digomprecyon en Murrayfield reb an Wirral. Ma radn anodhans ow merwel, bès da ew gen flehes an costys-na neyja en dowr ha crambla e'n mongleudh coth. Mons ' mos dhe wary puppres heb drog vyth, hag en termyn eus passyes thera gan flehes nei et aga mesk !

Gerva: lehednow kyllas: slabs of slate; Delyowboll: Delabole; perhen: owner; mongla or mongleudh: quarry (for minerals), mine. Compare the place-name, Mongleath in Falmouth; jynn-bob: beam engine; toll: hole; sethoryon: divers; down: deep; liwyow dowr: floodwaters; neyja: to swim or fly.

An story-ma a wrüg disqwedhes kens lebmyn.

Tardh

Tednys dhort Todo é Silencio (Oll ew cosoleth), gen Manuel Rivas.

Ma an vebyon o qwary war an treth en Galithya.

Branco ha Fins a sedhas war garrek ha gwitha ga threys nodh en pollen o gerys (gesys) gen an mor dhe dermyn an trig. E'n argh-puskes-ma, nag era ehen veth aral a vownans dhe vos gwelys bès an lowarth gwres gen an pednow vagasow. Anjei a waryas en üdn tedna ga besyas treys nes dhodhans, ha'n gwayans sempel-ma a wrüg dhe'n füg-flourys-na whisy ga brehow.

“Horsens,” medh Branco. “Thens haval dhe flourys bès thens gelys gojek en gwrionedh."

"An ganow ew an gwedn ewedh.” medh Fins. “Gen an pednow bagajow thew an keth toll, keffres ganow ha gwedn.”

An maw aral a viras orto discryjyk. Tho parys dh'y rebrovya bès e brederas ter gottho bos avisyes ha lavaral tra veth. Fins Malpica a woya ethyk môy avel ev ow tòchya an peskes ha'n bestes. Ha pub tra aral ewedh. Dhe'n liha, en scol. Rag hedna, Branco a dhetermyas dhe gachya neptra e'n dowr ha y wòrra et y anow. Ev a serras y anow ha gwitha y vin whethys avel skevens. Nena ev a'n egeras arta ha drei mes peberyn (shore crab) bew war y davas.

"Pana dermyn elles ta senjy dha wens ?"

"Na worama. Dro dhe hanter owr, môy pò le."

Fins a godhas en preder. Ow wherhin na whath a-jei dh'y hònan. Tho hedna an gwary puppres gen Branco - gara dhodha gwaynya rag dh'y witha lôwen. Omwül scogyn.

"Hanter owr.' medh Fins, "Nynj ew meur a dermyn."

Tho an kensa gweyth a wrüssons wherhin warbarth a-ba wrüssons drehedhes an pedn tir Cons. Brinco a savas emann (yn badn) ha mires tûa'n mor. Gans an mòvyans-ma, ow qwitha y lagajow a'n howl gen y dhorn, an trôs e'n ebòrn a grefhes. Gallowow freth a wanas an ayr e'n gwadna poynt. Tredh an todnow spoumüs, avel peth bryjys, e tisqwedhes an kensa peskes marow. Brinco a eth war aga lergh gen y welen-roos. Thera cowl en pup telher. E'n palv düwhonhes y dhorn, an deffrans tredh gòlow a'n crohen ha gooj an brynk o brâssa whath.

"Es'ta 'qweles ? Ewa pò nag ewa marthüs ?"

Geryow: an trig 'the low tide'; ehen 'kind', 'sort'; pednvagas, pl. pednow vagasow 'sea-anemone(s)'; gwayans 'movement'; whisy ga brehow 'wave their tentacles (lit. arms)'; gelys gojek 'bloody leeches'; gwedn 'ass'ole'; rebrovya 'rebuke'; skevens 'lungs'; a wanas 'pierced'; (g)welen-roos 'net on a stick'; crohen 'skin' resists mutatation; spoumüs 'foamy'; brynk 'gills'.

Chânjya chei - parth 3 - gen Richat Gendall SWF L Trad.

Another extract from Richard Gendall's An Curnoack Hethou (1993), transcribed in SWF L Trad. by Dan Prohaska. More extracts will follow.

An düs An Gov j’eth tre dhe Lannstefan* de Lün. Jei a venja examnya dew chei en enwejek. Kensa, jei j’eth dhe

weles onan a’n cres an drev. Tho va brâs, gen rômys lowr, ha teg; whath, nag era dhodho bes lôwarth pur vian ha heb mar thera va derevys poran war an stret.

“Mar qwren nei perna an chei ma,” medh Peder en gwil mow, “nei a alja pur dha gortos en Loundres!”

“Nag eus teller veth dhebm dhe orra an carr,” medh an sîra.

“My a vedn cawas pras m’alla vy gwitha goon-helhy**,” medh Tamsin.

“Ma an shoppys pur ogas!” medh an dhama, whansek.

Òja nena jei j’eth dhe weles chei war stat nowydh. Tho va pernyk, gen lôwarth bian, ha tho va settys mesk cans chei pecar.

“Era nei whath en Kernow?” a vednas Peder tewl y lev.

Anjei j’eth tre dhe’n gonador.

“Na ella nei tròvya chei dh’agan plegya.”

“Gortowgh üdn pols,” medh an gonador. “E’n gwir et ta ma chei aral eus devethys der agan diwla hedhyw poran. Coth ew e. Ma pajar châmbour dhodho ha spens ledan bes nag eus rôm golhy. Ma an dowr o tos dhorth peth privedh. Ma lôwarth brâs gen jarn ha trei fark. Thera va longya dhe dhen coth a verwis a dhiwedhes. Res ew gwil meur a whel dro dhodho, bes thewa ras lowr.”

Colon an flehes a labmas. Colon an dhama a godhas. Thera an sîra rekna y vona.

“Whei alja cawas grâwnt rag derevel rôm golhy,” medh an gonador.

Pa wrügan’jei gweles an chei, thôn’jei sònys keniver onan. Tho va derevys bydn mena dres ros down, mes a wel treven erel, hag ort pedn bownder y honan. Jei a dowlas dhe berna.

“Nei a vedn gwil whel dro dhodho termyn an dedhyow gool hav.”

* Lannstefan (cowsys avel Lestevan) = Lanson (Launceston sic.) - fôtô; **goon-helhy - a pony, from the place-name Goonhilly.

Gool Peran lôwen dhewgh

Baner Peran, gwydn ha dû, otta va a-ûhen,
telher cuntel oll an lû, arweth a'gan ehen.

posorn
Dewgh, dewgh, na vedhowgh syger,
cledh, dyhow, rag ha delher,
flehes a'gan mabmvro,
onan on hag oll !

Othom brossa besca veu, deun warbarth Kernôwyon !
A gan tir 'ma kellys re, dhe grefny ha ladrans !

posorn

Agan tavas na'n vedh coll, ha nei worth y glappya.
Agan tir mars on für oll, dhyn vedn nevra longya.

posorn

Sos ha coscor aderdro, gwrewgh mens eus e'th power,

jei ahanen a berh co ! Agan nerth ew lowr !

This reworked song by Richard Gendall calls us to speak Cornish and stop the carve-up of Cornwall.

Kerra Kernow gen Richat Gendall, treusscrifys en FSS D trad.

Cân rag Gool Peran

En colon an pow.

 
Kerra Kernow, ladres o holon,
Therom o cara chy,
Dha dir, dha vor, menedh hag awon,
' vedh nevra ker dhe vy.
 
En balow down therom dha weles,
en gweythva besy, en stêt ha porh,
ha dedh ha nos theroma ' clowes,
dha lev keniver vorr.
 
Dha vorrow owr, dha halow melys,
dha geow liwys, büdhydnyow gwer,
keniver carn a'th tiryow kerys
ew radn dha vejeth ker.
 
Pele penag m'ala vy kerdhes,
' vedh nevra genes en golon vy,
ha dhis whare my wra dewheles,
rag nag eus par dhe chy !

Fatel wrüg an Statys Ûnyes skydna mar isel ?

Piw eus yntredhon - en Kernow ha dres an mor - na wrüg gweles ha clowes Trump ha Vance e'n Chei Gwydn gen Zelenskyy heb kemeres scrüth ha diflas ? Cales ew crejy aga hacter ha ga goth. Fatel wrüg an Statys Ûnyes a America skydnya mar isel ? Ew hebma an keth pow a veu ledyes kens gen Lincoln, Roosevelt, Eisenhower, Kennedy hag Obama ? Scant na  ell bos crejys. Òbma pow brâs dres dhe iselder gen condük y ledyer casadow. Ottòbma president òngrassyes ha garow e'n pedn an brâssa power e'n bes na wor dhe receva den wordhy ha gwiw avel Zelenskyy üjy 'lavürya dedh ha nos dhe sawya y bow dhor an tûrant Poutin. Keffres Trump ha Vance a omdhegas ga hònen avel lowtys heb meth derag media an bes ha moy diwedhes bostya anodho. Lebmyn, piw a vedn gweres dhe Ûcrayn cawas cres own ha just ha moy vel hedna, piw a vedn sawya America ha disqwedhes an Statys Ûnyes dhe vos pow onest, kelednek ha brâs arta ?