Covyon Richat Gendall 4

This extract from Tavaz a Ragadazow by Richard Gendall (2000) has been put into SWF L trad.

HMS Offa (dhort Wikipedia)

Wòja teyr seythen ogastei, my a veu poyntys dhe jùnya an destrier Offa era lojys en Rôd Scapa, en Enys Orca. Üdn godhûher (gorthugher) en Mis Me 1943, barha routh a varners yonk erol, my geth 'mann et an tren ha vajya dres an nos, gorra troos arta en Thurso. Obma, wòja li a *gòjogednow ha yos a tettys, nei geth en flour gorhel tan revednow ha tremena dhe'n enys gen mor o maga còsel vel qwarel gweder. Nena, nei geth en yawl a wrüga gan radna nei emesk an deffrans gorholyon.

Ha obma Offa, gwelys rag an kensa treveth dhort y delher o naw troos en ûhelder; ha besy crambla 'mann war hebma en skeyl a lovan. Hebma a dalvia bos an dre vy terebo an kidnyadh.**

*Mutation of gò- to wò- is possible after a but is seldom written in the texts. 
** Final unstressed -dh is normally spoken as an unvoiced th.
Words: destrier: destroyer; routh a varners: a crowd of sailors; gorhel tan revednow: a paddle steamer; yos a tettys: mashed potatoes (RG wrote loach tettez); gorholyon: ships; terebo: until.

Gerowgh nei dhe gâna warbarth

Anthem Cajwydh
Dewgh lenwowgh gas gwedran ha bedhen lowenek,
rag dhe bilya ha ladra, ethew agan towl.
Ha nei ' qwandra e'n valys, leb ma'n edhyn ha'n flourys, ha'n tecter a Cashmir, ' pedndroppya e'n skeus.

posòrn:

Deun dhe ves,  Deun dhe ves,  Deun dhe ves, dhe'n fogevyow e'n menedhyow, gen an ledòrn e'n kel.

Gosowowgh e'n pelder, son treys ow tos nes dhen.
"Sav, Sav, ha deliver !" ethew agan crei, 
Ha nei ' qwandra e'n valys, leb ma'n edhyn ha'n flourys, ha'n tecter a Cashmir, ' pedndroppya e'n skeus.
posòrn...

Gas owr ha gas arhans, gas bownas mar mednowgh !

Nei wra ges a'gas ponow ha scornya gas wher,

Ha nei ' qwandra e'n valys, leb ma'n edhyn ha'n flourys, ha'n tecter a Cashmir, ' pedndroppya e'n skeus.
posòrn...

Notes : There are numerous words for 'valley', including valy. Nans, pl. nanjow or nansow is common in place-names and may be substituted here.

whegh pò whe 'six'

Pandr'ew an gwelha vorr dhe leverel ha scrifa "six" en Kernôwek, whegh pò whe ? Na veu kevys/kefys an form whegh ma's en teleryow-ma :

"in blethan myll whegh cans dewghans" (SWF L t: en bledhen mil whegh cans dewgens) Keigwin

ha "yn whegh dythow Dew a'wras an nef" (SWF L t: en whegh dedh Duw a wras an nev) Pryce

Lhuyd a scrifas huih.

Rag oll hedna, gwell via comendya whe pecar dell vedh gwelys e'n samplys-ma :

dew vgens blythen ha whe PC 351 (SWF. dew ügens vledhen ha whe)

rag bonas oll teake ha da yn whea dyth myns es formys aga sona me a wra CW 413-15 (SWF L: rag bones oll teg ha da en whe dedh mens es formys aga sona my a wra) An keth lavar a vedh kevys en OM.

Hanter blethan ew whe sithen warnig[ens] Bilbao MS. (Hanter bledhen ew whe seythen warn ügens)

Sampel aral ew wheeath gen Nicholas Boson üjy ow tisqwedhes gh > th.

Ma an Bosons yonk ow scrifa whee'ah, weeah ha wheha lebma vedh gwelys an vogalen dhe derry pecar ha'n e en den ha men ha sten. Oll hedna, keffres an th ha'n vogalen derrys, ew dhe vos kevys e'n tradicyon cowsys an porthow bian en Penwith ha Kerryer a wrüg dürya whath en kensa radn an ügansves cansbledhen.

Chânjya chei - parth 5 - gen Richard Gendall SWF L Trad.

Another extract from Richard Gendall's An Curnoack Hethou (1993), transcribed in SWF L Trad. by Dan Prohaska. More extracts will follow.

(5)

Pub tra oll a veu towlys; an chei en Loundres a veu gwerthys na’n chei en Kernow a veu pernys. War an diwedh an termyn ew leunys, ha straft Mêster ha Mêstres An Gov ha’n flehes anjei a dhallathas tròssa ga dillajow ha peth privedh. Keniver châmbour o leun a gofrow, kistednow ha syher dillas.

En gòles üdn cofer, Chestin a orras hy hôtys, hy fowsyow gwreg, pilednow, skijyow, liednyow codna ha manegow, en aral hei a orras hy dillajow scâv: lodrow, nackyns, grügysyow ha hevisyow gwreg, ha en gwartha hy fows gordhûher gen meur a with.

Matthow a ûsyas üdn cofer üdnik rag an dillajow ev, ha en hebma ev a orras üskis y bowsyow gour, y lavregow, pawgednow, hevisyow, powsyow nessa, frâwkys, colmednow codna, ampassy.

“Mabm, pe le vadnama gorra o brôgys stânch vy?”

“En cofer an carr abarth dh’agas côta stânch.”

“Mabm, pe le vadnama gorra o brôgys vy?”

“Tas! Eus cofer môy rag oll an gayys coth ma?”

“Ûs onan an kistednow cardbord, maw ... po ken towlel anjei mes!”

War an diwedh pub tra oll a veu gwres, ha ternos an contractors a dheuth en mettin a bres ha tròssa an chêny ha’n daffar kegin en cofrow te, ha landya anjei en kert brâs. Pa tho keniver tra landys anjei eth kerdh.

“Pa wrüga vy perdery oll an lavür,” medh an dhama, “thera vy nebes grêvys dro dhe’n nowedhyans bes lebmyn dre vedha nei war an fordh, my a omglowydh gwell.”

“Ha pa wren nei dos dhe Eglos Kery,” medh Tamsin, “me a wra cawas goon-helhy!”

“Pa vo jy en Eglos Kery,” medh Peder, “res vedh dhis mos dhe’n scol pecar’a kens!”

“Pa vo vy en Eglos Kery,” Tamsin a worthebas, “e vedh termyn gool, ea!”

“Pa vo nei en Eglos Kery,” an sîra a joynyas, “oll nei a res gwil whel warbarth rag drei nebes roth dhe’n teller!”

Geleryow war an treth

Tednys dhort Todo é Silencio (Oll ew cosoleth) Ch.3, gen Manuel Rivas.

Ma an vebyon ow qwary war an treth en Galithya, ünweyth arta. Nei a vetyas gen Brinco ha Fins kens lebmyn an 20/3/2. (A cargo of coffins 'geleryow' has come ashore.)

Gen omberthyans an eler, e'n telher clôs, tewal-na, Fins 'omglowas y anal dòbm y hònan.

An telher-na o geler wir era neyja war an mor, napell a'n tre'vor lebma thera an todnow ow terry ha spouma. Avel keybal, tho kelmys fast gen lovan o senjys gen Brinco. Ev a dednas an lovan en üdn drei an eler nes ha nena e wrüg gara (gasa) dhodhy mos dhorto gen fros an dowr. Rebdho, war an treth, thera geleryow, radn anodhans terrys, radn aral dien, cavasow stranj, ga gwescasow a badn rüdh a wel oll, remenadow müskegys üdn gwreck a'n pelha pelder.

An gwary-ma a dhallathas gwil düwon dhodho. Rag coselhe y hònan, pecar dr'era o kil puppres pa vo cales tedna y anal, Fins a settyas toth y anella dhe son ha pols an todnow.

Ev a gontyas deg tedn anal. Hag e creias mes, "Brinco, Brinco! Drei vy mes an telher-ma, horssen !"

Gortos a wrüg. Na glowas lev na merkya gwayans enwejek veth a alja disqwedhes a veu gwres vry a'y alow. Terweythyow thera va cows dh'y hònan. Ev a brederas fatel o ken coyntys dhodho, pelha sewyans y dranyak. Bès pa vo kevys fall, e vedh whilys dhe wòdhos peseul kebmyn ew. Ha tho va devedhys dhe'n conclûsyon a era keniver onan o cows dh'y hònan. Y sira, y dhama. An jowstoresow. An peskadoresow cregyn ha'n cunteloresow gòbmon. An golhoresow. Meteth an lety. An oberor. Birimbau dall. An pronter. An exîl. Doctour Fonesca pa gerdha y hònan oll. An den en pedn an Ultramar. Tas Brinco pa thera 'kil dhe'n gwedrednow lentry gen clout. Mariscal wòja gwil dhe'n tabmow rew cronkya an eyl warbydn y gila et y wedren a whisky. Leda, treys-nodh war vin an todnow. Keniver onan a havalsa y wil.

"Drocka horssen. My a vedn tedna dha ena (enev) mes a'th corf. Oll an preves a'th pedn, an eyl wòja y gila."

 A bòrpos ev a sqwattyas y bedn warbydn gorwer an eler. Y tallathas creia arta, creffa galja lebmyn. Galow keswlasek rag gweres." Victor, chy horssen!"

E prederas arta. Thera ken possybylita a wrüg gwil dhodho pur wir serry. "O molla (ow molleth) war dha das, Brinco!"

Po nag era hedna gwil y effect distowgh, e via res dhodho dascor. Ev a dednas anal down. E henrosas  a veu devedhys Naw Loor dhe rei towl dorn dhodho. Ha war an treth a-hes, dieskys, en üdn gwary orth mantolly war lovan tydn, hy flypp-flopps en hy dorn, e teth Leda. Thera hei omberthy canstel peskes leun a sartes.

Pa wrüg gweles an vos (vowes), Brinco a dednas an eler tûa an treth.

"Pandr'esta 'kil ? Ma hedna 'trei drog chons."

Brinco a wòrras y ves rag dh'y anow rag gwil dhedhy tewel. Leda a wòrras hy hanstel war an treth ha fistena, whensys dhe weles an remenadow an mernans fûturistyk a veu scòllyes war an treth.

"Cess heb cockya ha gweres dhebm.!" medh an maw.

Leda a'n clowas ha gweres dhodho tedna an lovan bys may wrüg dos an eler neyjys war an dor calish (cales).

"A-berth enny, ma hager brev whehtrosek," medh Brinco gen scorn. "Deus dhe weles!"

Leda wrüg gîky gen whans a wòdhvos ha dout kekeffres. Brinco a dherevas an gorwer dhort an box. Fins a wrüg gortos heb gwaya, glas ha blemm y vejeth, ow senjy y wens, y dhefra (dhiwvregh) kelmys tydn warbydn y gorf gen grügys, lagajow degëys warlergh maner a' re varow.

Leda a viras stark orto sowdhanys hag omlavar.

"Os ta pò nag os ta, Calamity ?" emedh Brinco avel ges. "Gan Arlòdhes an Mor ew devedhys dhe'th gweles."

Fins a egeras y lagajow ha metya mir amayes Leda. Hei a eth war hy fedndewlin ha lagatta, hy lagajow terlentry nebes, lenwys distowgh gen lôwena. An peth a lavaras o croffol (crothvol), "Tho whei dew bedn boba. Scant nag ew mernans dhe vos gwres gwary anodho."

"Gwary? Tho va marow." medh Brinco. "Chy a dalvia y weles. Tho va gellys blemm ha serth... Ria reva, Fins! Thes ta pecar'a corf marow!"

Geryow: geler > an eler 'coffin'; omberthyans 'rocking', 'balancing'; tre'vor 'shore'; keybal 'barge' - also 'ferry'; cavasow 'containers'; gwescasow a badn rüdh 'linings of red cloth'; a wel oll 'in plain sight'; pols 'rhythm', 'pulse'; enwejek 'special', 'particular'; y dranyak 'his difficulty'; fall 'a fault'; gòlhoresow 'washerwomen'; mantolly war lovan tydn 'balancing on a tight-rope'; sartes 'sea-urchins' - also 'hedgehogs'; y ves rag 'his forefinger'; cess heb cockya 'stop fooling'; omlavar 'speechless', 'dumb'; ria, reva 'blimey' - equivlent.

*Note that the particles ow and y may be spelt o & e in SWF L.

Pres powas gen Harold Harvey

Pres Powas gen Harold Harvey

Cala Me lôwen dhe whei oll, en Kernow ha pelha.

Ottòbma pyctur gen Harold Harvey neb a veu genys en Pennsans en mis Me 1874 ha cledhys ena e'n vledhen 1941. Ma an pyctur ' tisqwedhes pres powas an weythoryon prei en Kernow Cres en termyn eus passyes. Ma poll prei ha crüg dhe vos gwelys ha chymbla gen môg e'n pelder. E'n gwel-rag, yth ellen gweles splatt glas ha gwernow telegraff. O hebma an kensa dedh a vis Me?