OULA AN COOS gen Richat Gendall e'n FSS D

Ha my o mos en kerdhes, tûa an dre, üdn mettin hav a-bres, dhe dowla lether môy e'n poss (post), a-ûgh an ke, ena dres a'm scoodh, my glowas, hubbadòlya mesk an edhyn... mola loos ha dû, ha gwradnen, rüdhek, tynk, pednpaly, gòlvan... Pandra wher ? ter my an bres,* Eus neb üdn pei pò bran, pò cath, gwywer, pò neppeth aral, ladra oyow mes a'n neyth? Dhesempias, my a'n gwelas, en barr segh clujya... OULA ! ... cosel, tewal, mystical. "You !" medha vy, scantlowr medhya dhe anelha, "Ass o chy teg !" Ha treylya en dro y bedn, ha merkya vy, dreth an trohow y lagajow, car'a wherthin, emedh e : "Pia chy behatna, boya, tho chy an kidnyow vy an jorna-ma !"

* ter my an bres An unclear construction found in an anonymous verse but clearly intended to mean "it came to my mind".

Gwil troyl e'n kidnyadh, gen Richat Gendall

This text from p. 28 of Tavaz a Ragadazow by Richard Gendall (2000) has been put into the SWF L Trad. spelling now used by Cussül an Tavas Kernôwek.
 

An seson ew an kidnyadh. Üdn jorna, pa wrüga vy divüna e'n mettin, an howl wrüg spladna ha'n edhyn wrüg cana. My a savas emann (yn badn) mes an gwily ha mos en dor dhe'n gegin. My a fyttyas te, ha nena degy bolla emann dhe'n chombour. My a shakyas ow wreg a hy scoodh.

"Gwras devüna, melder !," medham, "Dedh teg ew."

Nei wrüga kestalkya ha hei 'eva hy the.

"Fatla qwra nei gwil troyl hedhyw ?" medham. "Nei ell dreivya dhe neb telher teg ha drei croust gena ni."

"Baris," medh hi. "My a venja mos dhe Goonvre dhe cüntel eyrin. E veu showr nodhans an vledhen diwettha."

Wòja cawas hânsel, my wrüg lâl, "Elles ta fyttya tabm ha my ow trei mes an car ?"

"En dhiogel !" emedh hi.

My egeras an carjy bès pa venja vy egery an car, ha pa wrüga vy gòrra ow dorn et ow fockat rag senjy an alwedhow, ca ! Na aljama trouvya anjei !

"Na wörama pele ma gerys genam alwedhow an car, colon. Eus gwres genes sight nodhans telher vyth ?"

"My a venja ga gweles et an skival eus war an dresser, sos."

"A ! Ottowns genam !"  

 

"The season is autumn. One day, when I woke in the morning, the sun shone and the birds sang. I got up out of bed and went down to the kitchen. I made tea and then carried a cup up to the bedroom..."

Covyon Richat Gendall 2

This text from p. 154 of Tavaz a Ragadazow by Richard Gendall (2000) has been put into the SWF L with trad. graphs, the spelling now used by Cussel an Tavas Kernôwek. Part 2.

Asook ! Oll warbarth.

Pele era an düs erol ow mos e'n rowm barha vy ? Piw a (w)oya ? Re vethek, poken re hirethek po ownek rag gofen. Na whath, me a vednas dhort den yonk a via hebma an tren compas rag Machylleth. Res o dhemm lâl* an ger moy es eneth, rag Kembro o an den yonk, ha na (w)oyen vy fatla cows an hanow vas. Nag o deskys dhe vy gen cowethas coth an teylû fatla cows 'Machynlleth' bes me a veu cabm dheskys !

Yeyn hag anwheg en nena planchen Machynlleth en cres an nos, cosel, heb cows veth, bes gen meur predar, sür lowr. A-hes e dheth ken tren 'wrüg drei vy a-rag dhe Cricieth lebma veuma kemerys emann gen truck an Lû Listry.
E'n ger nei a veu deskys da fatla bos marners vas, fatla kelmy lovonow, fatla creia lies partow listry, godnys, scathow; fatla revya, fatla cows dhe neb o dresta nei.
Nanj o cooth dhe vy meur a hebma dhort bos deskys kensena en dorn en scol, ha dhort cawas scath ow honan en dre, gen nebes bledhydnyow a experiens. Whath, nei a dalvia lebmyn gwil pub tra 'fatla gotha en Lû Listry'!**

* Nag ew da scrifa 'lawl' rag an ger-ma.
**Ma Richat ow menya an Morlû Riel.

Mongleudh en Kembra gen Chris Parkinson.

Kens bos trigys òbma en Blaenau, nei veu trigys en Dyffryn Nantlle ew teller aral lebma vedh kevys lehednow kyllas. Ma üdn mongleudh brâs ena, creiys Chwarel Dorothea, ha meur ew y hanow. Toll hûjes e’n dor ewa, pur dhown, pecar’a Delyowboll. Egerys veu e'n nawnjegves cansbledhen, ha bedn dallath an ügensves cansbledhan, thera caletter brâs dre rêson a liwyow a dhowr. En 1904 e veu determyes gen an perhen dhe berna jynn-bob a Gernow dhe blòmpya an dowr mes a’n toll. Bedn an bledhednyow deg ha trei ügans (1970s), e veu deges an mongleudh, bès ma an jynjy ena dhe vos gwelys whath. An toll, rag certan, ew leun a dhowr down arta. Ma sedhoryon dhort pub radn an Wlaskor Ûnyes ow tos dei ha lies gweyth mons cawas caletter brâs gen an 'bends' dhort dos tre dhe vejeth an dowr re üskis. Wòja hedna, res ew mos en helicopter dhe’n chambour digomprecyon en Murrayfield reb an Wirral. Ma radn anodhans ow merwel, bès da ew gen flehes an costys-na neyja en dowr ha crambla e'n mongleudh coth. Mons ' mos dhe wary puppres heb drog vyth, hag en termyn eus passyes thera gan flehes nei et aga mesk !

Gerva: lehednow kyllas: slabs of slate; Delyowboll: Delabole; perhen: owner; mongla or mongleudh: quarry (for minerals), mine. Compare the place-name, Mongleath in Falmouth; jynn-bob: beam engine; toll: hole; sethoryon: divers; down: deep; liwyow dowr: floodwaters; neyja: to swim or fly.

An story-ma a wrüg disqwedhes kens lebmyn.

Tardh

Tednys dhort Todo é Silencio (Oll ew cosoleth), gen Manuel Rivas.

Ma an vebyon o qwary war an treth en Galithya.

Branco ha Fins a sedhas war garrek ha gwitha ga threys nodh en pollen o gerys (gesys) gen an mor dhe dermyn an trig. E'n argh-puskes-ma, nag era ehen veth aral a vownans dhe vos gwelys bès an lowarth gwres gen an pednow vagasow. Anjei a waryas en üdn tedna ga besyas treys nes dhodhans, ha'n gwayans sempel-ma a wrüg dhe'n füg-flourys-na whisy ga brehow.

“Horsens,” medh Branco. “Thens haval dhe flourys bès thens gelys gojek en gwrionedh."

"An ganow ew an gwedn ewedh.” medh Fins. “Gen an pednow bagajow thew an keth toll, keffres ganow ha gwedn.”

An maw aral a viras orto discryjyk. Tho parys dh'y rebrovya bès e brederas ter gottho bos avisyes ha lavaral tra veth. Fins Malpica a woya ethyk môy avel ev ow tòchya an peskes ha'n bestes. Ha pub tra aral ewedh. Dhe'n liha, en scol. Rag hedna, Branco a dhetermyas dhe gachya neptra e'n dowr ha y wòrra et y anow. Ev a serras y anow ha gwitha y vin whethys avel skevens. Nena ev a'n egeras arta ha drei mes peberyn (shore crab) bew war y davas.

"Pana dermyn elles ta senjy dha wens ?"

"Na worama. Dro dhe hanter owr, môy pò le."

Fins a godhas en preder. Ow wherhin na whath a-jei dh'y hònan. Tho hedna an gwary puppres gen Branco - gara dhodha gwaynya rag dh'y witha lôwen. Omwül scogyn.

"Hanter owr.' medh Fins, "Nynj ew meur a dermyn."

Tho an kensa gweyth a wrüssons wherhin warbarth a-ba wrüssons drehedhes an pedn tir Cons. Brinco a savas emann (yn badn) ha mires tûa'n mor. Gans an mòvyans-ma, ow qwitha y lagajow a'n howl gen y dhorn, an trôs e'n ebòrn a grefhes. Gallowow freth a wanas an ayr e'n gwadna poynt. Tredh an todnow spoumüs, avel peth bryjys, e tisqwedhes an kensa peskes marow. Brinco a eth war aga lergh gen y welen-roos. Thera cowl en pup telher. E'n palv düwhonhes y dhorn, an deffrans tredh gòlow a'n crohen ha gooj an brynk o brâssa whath.

"Es'ta 'qweles ? Ewa pò nag ewa marthüs ?"

Geryow: an trig 'the low tide'; ehen 'kind', 'sort'; pednvagas, pl. pednow vagasow 'sea-anemone(s)'; gwayans 'movement'; whisy ga brehow 'wave their tentacles (lit. arms)'; gelys gojek 'bloody leeches'; gwedn 'ass'ole'; rebrovya 'rebuke'; skevens 'lungs'; a wanas 'pierced'; (g)welen-roos 'net on a stick'; crohen 'skin' resists mutatation; spoumüs 'foamy'; brynk 'gills'.

Chânjya chei - parth 3 - gen Richat Gendall SWF L Trad.

Another extract from Richard Gendall's An Curnoack Hethou (1993), transcribed in SWF L Trad. by Dan Prohaska. More extracts will follow.

An düs An Gov j’eth tre dhe Lannstefan* de Lün. Jei a venja examnya dew chei en enwejek. Kensa, jei j’eth dhe

weles onan a’n cres an drev. Tho va brâs, gen rômys lowr, ha teg; whath, nag era dhodho bes lôwarth pur vian ha heb mar thera va derevys poran war an stret.

“Mar qwren nei perna an chei ma,” medh Peder en gwil mow, “nei a alja pur dha gortos en Loundres!”

“Nag eus teller veth dhebm dhe orra an carr,” medh an sîra.

“My a vedn cawas pras m’alla vy gwitha goon-helhy**,” medh Tamsin.

“Ma an shoppys pur ogas!” medh an dhama, whansek.

Òja nena jei j’eth dhe weles chei war stat nowydh. Tho va pernyk, gen lôwarth bian, ha tho va settys mesk cans chei pecar.

“Era nei whath en Kernow?” a vednas Peder tewl y lev.

Anjei j’eth tre dhe’n gonador.

“Na ella nei tròvya chei dh’agan plegya.”

“Gortowgh üdn pols,” medh an gonador. “E’n gwir et ta ma chei aral eus devethys der agan diwla hedhyw poran. Coth ew e. Ma pajar châmbour dhodho ha spens ledan bes nag eus rôm golhy. Ma an dowr o tos dhorth peth privedh. Ma lôwarth brâs gen jarn ha trei fark. Thera va longya dhe dhen coth a verwis a dhiwedhes. Res ew gwil meur a whel dro dhodho, bes thewa ras lowr.”

Colon an flehes a labmas. Colon an dhama a godhas. Thera an sîra rekna y vona.

“Whei alja cawas grâwnt rag derevel rôm golhy,” medh an gonador.

Pa wrügan’jei gweles an chei, thôn’jei sònys keniver onan. Tho va derevys bydn mena dres ros down, mes a wel treven erel, hag ort pedn bownder y honan. Jei a dowlas dhe berna.

“Nei a vedn gwil whel dro dhodho termyn an dedhyow gool hav.”

* Lannstefan (cowsys avel Lestevan) = Lanson (Launceston sic.) - fôtô; **goon-helhy - a pony, from the place-name Goonhilly.

Gool Peran lôwen dhewgh

Baner Peran, gwydn ha dû, otta va a-ûhen,
telher cuntel oll an lû, arweth a'gan ehen.

posorn
Dewgh, dewgh, na vedhowgh syger,
cledh, dyhow, rag ha delher,
flehes a'gan mabmvro,
onan on hag oll !

Othom brossa besca veu, deun warbarth Kernôwyon !
A gan tir 'ma kellys re, dhe grefny ha ladrans !

posorn

Agan tavas na'n vedh coll, ha nei worth y glappya.
Agan tir mars on für oll, dhyn vedn nevra longya.

posorn

Sos ha coscor aderdro, gwrewgh mens eus e'th power,

jei ahanen a berh co ! Agan nerth ew lowr !

This reworked song by Richard Gendall calls us to speak Cornish and stop the carve-up of Cornwall.

Kerra Kernow gen Richat Gendall, treusscrifys en FSS D trad.

Cân rag Gool Peran

En colon an pow.

 
Kerra Kernow, ladres o holon,
Therom o cara chy,
Dha dir, dha vor, menedh hag awon,
' vedh nevra ker dhe vy.
 
En balow down therom dha weles,
en gweythva besy, en stêt ha porh,
ha dedh ha nos theroma ' clowes,
dha lev keniver vorr.
 
Dha vorrow owr, dha halow melys,
dha geow liwys, büdhydnyow gwer,
keniver carn a'th tiryow kerys
ew radn dha vejeth ker.
 
Pele penag m'ala vy kerdhes,
' vedh nevra genes en golon vy,
ha dhis whare my wra dewheles,
rag nag eus par dhe chy !

Fatel wrüg an Statys Ûnyes skydna mar isel ?

Piw eus yntredhon - en Kernow ha dres an mor - na wrüg gweles ha clowes Trump ha Vance e'n Chei Gwydn gen Zelenskyy heb kemeres scrüth ha diflas ? Cales ew crejy aga hacter ha ga goth. Fatel wrüg an Statys Ûnyes a America skydnya mar isel ? Ew hebma an keth pow a veu ledyes kens gen Lincoln, Roosevelt, Eisenhower, Kennedy hag Obama ? Scant na  ell bos crejys. Òbma pow brâs dres dhe iselder gen condük y ledyer casadow. Ottòbma president òngrassyes ha garow e'n pedn an brâssa power e'n bes na wor dhe receva den wordhy ha gwiw avel Zelenskyy üjy 'lavürya dedh ha nos dhe sawya y bow dhor an tûrant Poutin. Keffres Trump ha Vance a omdhegas ga hònen avel lowtys heb meth derag media an bes ha moy diwedhes bostya anodho. Lebmyn, piw a vedn gweres dhe Ûcrayn cawas cres own ha just ha moy vel hedna, piw a vedn sawya America ha disqwedhes an Statys Ûnyes dhe vos pow onest, kelednek ha brâs arta ?

Covyon Richat Gendall 1

This text from p. 154 of Tavaz a Ragadazow by Richard Gendall (2000) has been put into SWF L Trad. spelling.
 

My wrüg junya an Lû Lestry (Henn'ew an Morlû po an Lû Lestry Riel, NK) pa

Tren ort an cay en Afon Wen.

veuma nebes dadn nawnsek bloodh coth ; en gwir en ta, my a spenjas ma nawnjegves nadelik (Henn'ew dhe leverel y bednbloodh, NK) en ker dhescans en Afon Wen - henn'ew Awan Wen en tavas nei - ogas dhe Pwllheli en Kembra.

My wrüg cacha an tren en godhûher üdn jorna en Mis Merh (Meurth) ha dalla bownans na (w)oyen pele venja va diwedha na pana dermyn . Besy chânjya trenow en Amwithig hag arta en Machynlleth. An nos o yeyn ha cler; an loor wrüg spladna, en golowy war an kenhlyskman (Richat a scrifas glit) war an parkow ha'n spern; an tren wrüg mos en syger, crambla an menedhyow gen meur whes...

Leverel et cetera en Kernôwek

Fatel vedh leverys et cetera en Kernôwek ?  Rag an pronter Catholyk, Jôwan Treger, e'n diwettha qwarter an whehdegves cansbledhen, nag era caletter veth ûsya an geryow Latyn. Ev a scrifas endelha, "Òbma, ema diwethys an homely a creacyons a vabden ha fatel wrüga peha et cetera". E'n keth maner, cans bledhen môy diwedhes, Nicholas Boson a scrifas "&c." ha rag fraga na via gwres endelha, e'n yeth a vedha ûsyes gen an bobel dheskys en Europ a-hes ?

Saw, en Sowsnek hedhyw, ma radn 'h ûsya et cetera dre vaner môy ledan avel an lel sens e'n Latyn nobla, lebma vo cetera ûsyes rag an peth eus gerys pò an remenat. Ma coweth da dhebm dhort an sooth a Loundres üjy puppres ow leveral "ecksectchra" lebma vo leverys "and so on" pò "and so forth" gena vy. Mar medn piwa benag leverel hedna heb gwil devnydh an Latyn, ma deffrans vorrow (fordhow) dh'y wül en Kernôwek. An môyha ûsyes gena vy ow hònan, thew "ha whath" (and yet) ha "ha kebmys a eus" (and as many as there are) pò "ha kebmys a vo" (and as many as there might be). Ma radn whath a venja kens ûsya "hag erol" (and others). Gerowgh nei dhe ûsya oll an peth eus e'n tavas Kernôwek heb gara (gasa) et cetera dhe godha pa vo dhe gan les.

Notednow: fraga = praga; yeth a ell bos scrifys eth e'n FSS D rag nag era nei ow leverel an y-.

Chânjya chei - parth 2 - gen Richat Gendall SWF L Trad.

Another extract from Richard Gendall's An Curnoack Hethou (1993), transcribed in SWF L Trad. by Dan Prohaska. More episodes will follow. Fôto a Lewannick dhort consel a'n pluw.

De Sül, Matthow An Gov ha’y düs a savas emann abres dhort aga gweliow, debry hânsel, ha marhoga terebo parth Lannstefan lebma wrügans gwil troen adro m’aljan’jei gweles nebes a’n pow na.

Anjei a welas lies chei dhe wertha ha merkya henwyn an gonadoryon. Pols bian dhorth Lannwenek jei a dheuth bydn chei pur goth en ros ogas dhe awon ha pons.

“Ogh, tas!” Tamsin a greias, “Ella nei perna hebma? Ma pras dhodho lebma ellama gwitha goon-helhy!”

“Ha my a ell peskecha e’n awon!” medh Peder.

“Gortowgh an flehes!” medh an dhama. “Na ella nei examnya chei veth hedhyw, rag thew an Sülva ha nei a dal governa an dra gen an gonador kens.”

“Ha’n chei ma a vedn costya môy es dr’ellama rei!” medh an sîra en wherthin. Òja nena jei a gemeras an fordh dhe Alter Non.

“Ass ew teg an dre ma!” medh an dhama. Mall o ganjans mos chei dhe’n eglos teg, bes na aljan’jei gwil endella rag thera servis mos rag.

“An le ma ew da gena vy ewedh,” medh Tamsin. “Mirowgh ort an awon teg!”

Matthow a dròviaz an fordh ewn tha Lannest, ha òj’hedna dhe Eglos Kery, ha war an diwedh jei a dheuth tre dhe Lannstefan.

“Martesen na alja nei drei lowr rag perna chei en pow,” medh an sîra ahes. “Treven en drev thêns môy ras terweythyow.”

“P’ewa penag,” medh an dhama, “nei a wra dos obma avorow ha mos dhe weles an gonadoryon.”

Halgavor arta. Whath üdn speik en colon an pow.

An 30 Kevardhû 2020, my a dherivas, òbma en blogg-ma, fatel era an company a dhisplegoryon, Wain Homes, ' whilas derevel 540 chei war Halgavor, ogas dhe v/Bosvena. E'n eur-na, nanj ew peder bledhen, thera pobel a'n costys-na, gen aga sendhor ha consel an dre, ow settya warbydn an towl gen meur nerth ha colon. Nag ew marth rag an telher ew teg ha meur gerys gen an bobel. Moy vel hedna, thew sür ew na via gwerthys lies a'n treven nowydh dhe Gernowyon. Thew ken ensompel an defolyans ha'n diswrians a gan pow üjy puppres ow pejya ha gwethhe. Lebmyn ma clowys yeyn nowodhow (Gwiasva The Cornish Times 30 Kevardhû) rag na venja Maynorieth an Kerhydnedh (The Environment Agency) moy sevel warbydn an towl na velha. Gwetha vel hedna, ma Wain Homes 'saya dhe lehy an nòmber a dreven resonadow (affordable homes) ew reqwiryes gen Consel Kernow. Re bo meur nerth ha colon dhe oll an bobel üjy whelas sawya gan pow dhort mos dhe goll.

En nowodhow hedhyw. Trump a venja cawas Kernow.

Kemerowgh with. Ma Donald treylya y lagajow tûa Kernow ha gan olcadnow ha gan mònyow en dadn an dor. Ma CNN ha'n BBC clappya dro dhe Grenlond ha'n Canel a Panama, ha fatel venja Mester Trump gwil dhe Canada bos onan an Stâtys Ûnyes a America dre fors erbysek, bès a-dhelher dhe'n mog ma va ' cònsylya ha plottya ha parra y dowl rag sesya Kernow. Medh e dhe Rubio en privedh, "Res porres ew dhen cawas Kernow rag sekerder a'n Stâtys Ûnyes a America. Thew stratejek ha leun a sten ha lithium ha pup ehen a mònyow." Pelha, e lavaras fatel na alja "exclûdya ûs an army dh'y wil po na venja an Brits y wertha ort pris isel..." ha "Jimmy Carter a dalvia y wil, pell a'n eur-ma..." Moy avel hedna, "Na vedn an Limeys gwil travyth pa vo gwelys gan morlû e'n Chanel. Kernow a vedh dhen, sûr ... essential, absolutely essential." (Thew radn y lavarow òbma non-verbatim.)

Gorhel kellys war veyn Brysons - gen Talek 1976 (SWF L Trad.)

An derivas-ma (rag thew gwir kens es bos whedhel) a veu scrifys gen E.G. Retallack Hooper (Talek 1906-1998) ha dyllys e'n niver 130 a'n lever-termyn An Lef Kernewek (An Lev Kernôwek) e'n vledhen 1976. Òtta va dhewgh e'n FSS D na vo nakevys genen. Neil

Diw garrek pur vrâs ew meyn Brysons, hager ha deantel, dû aga liw, deg ha trei ügens troshes a ûgh an dowr. An drevesigyon* a's gelow An Dhiw Hôr. E'n vledhen mil eth cans üdnek ha dewgans (1851), mis Genver, thera hager awel dres ehen. Thera an gwyns 'h üja en üthyk ha'n todnow ow stevya erbydn an aljow, pecar ha crak taran aga thros.

War an mor-na thera gorhel ow colya a Liverpool dhe Soth Afryca (Talek a scrifa Dhyghow Afryca). Dhor an jedh, üdndegves mis Genver yth o, an gorhel a wrüg omdheshesy* war garrygy Brysons ha distowgh ev a veu sqwardys ha scattrys dhe scòbmow ha'n marners oll a veu towlys e'n mordarth. Thera naw den hag üdn venyn 'h* omdowla e'n dowr, et aga mesk seyth marner a veu beudhys* distowgh. Mester an gorhel, gans y wreg, a wrüg dhe crambla (Talek: a allas crambla) war an garrek ha'n tryja den a wrüg dhe (Talek: a allas) settya dalhen en astell an lester ha neyja erna wrüg drehedhes scath an porth Senen. Tergweyth thera an bescadoryon harth Senen 'saya tremena an mor et aga* scath-roos bès ny aljons drehedhes dhe'n Brysons.

Gans hedna, lester an lystry bresel (Ma Talek ow mênya an Morlu Riel) a dheth a Bennsans. An varners a whilas dos en ogâs dhe'n veyn hager, mes (= bès) e'n gwetha pres, an gwyns a whethas byth môy crev ha re vrâs an todnow may fe res dhedha* gòrtos whath pelha an düs vorethek era ow kesclena war an garrek. Degweyth certan i a wrüg whilas drehedhes dhedha mes/bès travyth ny allas bos gwres ha dworenos, er aga anfüs, eth ethons* dhe ves.

Res o dhe'n dhew passya an nos war an garrek tredh an mor coneryek*, gleb ha yeyn del ens y, ha'n wreg a besyas (Talek: besys) Duw ha trestya dh'y dregereth.*

Ternos vettin, pescadoryon Senen o cuntellys war an aljow a ûgh aga threven (Talek: chyow), meur aga fyenasow. Dre'ga gwedrow* y hyllens gweles gweles an dhew dhen moredhek a'ga sav whath war an garrek! E medhans y, "Ella nei aga sawya? Ell scath-roos mos a-dreus mor an par-ma? Piw yntredhon a vedh harth lowr mos dhe'n mor? Mes/Bès hemm ew tra na ell bos."

Betegens, worteweth, an düs kelednek-ma (Talek: colonnek) eth en teyr* scath-ros wor tû ha'n Brysons a-dreus an mor hager. I, pa dhethons ogâs dhe'n garrek, i a dowlas lovan gans gòdn. E'n gwetha pres, an lovan a godhas e'n dowr an kensa treveth hag ewedh (Talek: yn weth) an nessa treveth mes (bès) an teyja treveth an capten a'n kemeras hag a's colmas a-dro dhe gres y wreg. Hei a labmas e'n dowr mes/bès e'n keth eur-na e teth todn mar vrâs hag a wrüg tedna an venyn drûan en dadn e'n mordarth. Pa wrüg an düs hy thedna a-berth e'n scath, marow o hi.

An bescadoryon a allas tedna an gour en tiogel et aga scath ha dewheles dhe'n porth ganso a wrüssons.

Heb dowt e'n bes, an drigoryon oll o cüntellys war an treth ow qwaytya dewheles an scathow ha'n gwrageth pa welson dos an düs a leverys "Dhe Dhuw re bo grassys. Agan gwer ew saw dhort an peryl."

Lôwenek on ni maga ta y feu (= e veu) sawyes dewdhen en mes an gorhel-na hag e coth dhe ni pejy Duw gans enevow an düs o kemerys gans an mor fell.

Hemm ew diwedh a'm whedhel gwir a'n gorhel o kellys war Veyn Brysons.

Geryow: an drevesigyon 'the country folk', 'locals'; omdhesehy ger Talek rag 'go aground', 'run ashore'; beudhys 'drowned'; 'h = SWF M owth; y dregereth 'his mercy'; coneryek 'furious' Gwell via y scrifa, pecar d'wrüg Talek, gen -ak; gwedrow 'glasses' òbma = 'telescopes'; et aga = yn aga; scath-ros 'seine boat'; dhedha = dhodhons, dhedhans 'to them'; eth/yth ethons = 3 pl pret. of mos "they went' - not usual in KB; scath is treated as fem. in UC & KK but as masc. by RG.

E'n nowodhow an seythen-ma.

Thera meur lôwena ha rejoysya en Israel an seythen-ma pa veu delivrys peder benyn yonk dhort captivita en drog bresonyow ha pyttys a Hamas. An mosy (mowysy) - oll anedha ter nawnjek hag ügens bloodh - a veu drog handlys ha ledrys dhort Israel avel gòstlow/gwystlow (hostages) an 7 Hedra 2023 pa wrüg Hamas ha ga hager cowetha settya war Israel en ladha pò kemeres keniver onan a aljans cawas, bian ha brâs, yonk ha coth. Lies moy a veu browys ha violatyes. Tho an benenes golyoresow heb arvow (unarmed lookouts) era ow cül aga servis e'n army an pow dre worholeth, pecar dr'ew an vaner e'n pow bian-ma eus dhedhy eskerens grev war bup tû. Whetek a'n benenes yonk erol era gen Karina, Daniella, Naama ha Liri a veu ledhys gen an euthwesyon. Re bo cres ha bownans lôwen dhe'n mosy-ma ha dhe geniver onan e'n tiryow troblys-na.

The Annual English-Cornish Dictionary 2022

Parys ew vercyon nowydh 2025 an Gerlever Sowsnek-Kernôwek Bledhednek  e'n FSS gen graffys hengovek. Danvenowgh messach dre ebost rag cawas dascrif.

The 2025 edition of The Annual English-Cornish Dictionary in SWF L with traditional graphs is ready. It may be requested by email.

keverango@yahoo.ie

Âls, Pras, Gwel, Hal ha Goon gen Richat Gendall, treusscrifys e'n FSS D gen Dan Prohaska

Tednys dhòrt: Richard Gendall. 2003. Practical Modern Cornish - Part 1 Foundations, Liskeard: Teer ha Tavaz. 

Gerowgh nei desevos dr'o whei bran vrâs. Thero whei o neyja menowgh tredh an âls ha'n oon. Ma gas skelly crev whei o cronkya an ayr gen mar veur nerth ha dr'üjans o tythya pecar'a son sethow. A òles whei a ell merkya mens eus gwres dhe wil gwlas Kernow, peth a veu gwres alergh, peth o gwres pell dhe'n eur ma, oll en kemysca. Mirowgh! Hons ena a òles ma tüs goth an puskes owna ga ròsow. Hons ena ma stenoryon o tegy tâlhattys.

Mar qwrüssa vy mos barth dhe whei, ha mar qwrüsso whei sewya an awon, hei a wra gas drei whei dhe'n dreveglòs leb a veu vy genys ha megys. Mirowgh ena! Hedna a veu an chei nei, hag ena an cleghtour a wren crambla termyn my a veu maw. Ello whei attendya an düs na ort corn an strat üjy o cortos an buss? Mar qwrüssan'jei treylya adro, jei a alja gweles maw bian sedhek war dopp an fos en mires an waynys prei ha jei o teskydnya an menydh, kelmys dhe Borth. Gosowowgh, ha whei o clowes son an ynjyn ha'n trònkkerry lenwys a brei. Gosowowgh arta, ha whei o clowes an bagas arhans dhe dria y vûsik e'n skiber a ûgh an carrjy.

Ma an vran vrâs o tremena dres ker dhiswres a veu derevys war bans reb an fordh. Holma o kens pennplas metêrn, ha mirowgh! Ena ma men co a veu derevys ganjo er co y vab, alebma mil vledhen ha'n hanter.

Mar qwresso whei sewya an heyl lebmyn, ev a vedn gas drei whei leb wrüg an maw tyvya dhe dhen yònk, ha bos kemerys emann en gwidro an bownans, leun a sekerder ha doutys, lowender ha trûedh, o mos ales ha dos tre. Leverowgh dhe'n vôs en gwel an gwaneth na wressa hei y nakevy ev. Leverowgh dhe'n tiek dre vedna va bos parys dhe orra an margh dhe'n gov dhe hêrnya dohajedh en Penn Poll, hag avorow ev a weres dhodho o kil an cîder ort an wask lavalow. Whath trenja, ev a res mêkya y honan vel marner yònk, parys dhe omladh rag oll hebma a ell e gweles aderdro lebmyn.

Obma an eglòs war ladn an heyl. A po diwedh dhe'n strîf, an whegh clogh brêst ew cregys war an cloghprednyer e'n cleghtour a ell kesseny arta, "Gwrewgh fistena dhe'n eglòs!", ha martesen tüs a vedn trigas abarth dh'y gila heb froth na miken, grassa an duwow anjei dr'êns whath bew. Ma an trevas mejys. Hedhyw ma pronter an pluw o palas y lôwarth, ha ma an den arader oh aras y dir.

Ello whei ogla an gwydhvos e'n ke? Ahes, leur an coos a vedh gorherys a dhel segh ha kestednow (kest(en)ednow). En termyn an nos, ma an gwarthek o pedhygla, ma an dorhok o crowdel, ha terneyja a ûhen en cachya preves. Ma kei an bargen tir o piga mann y scovornow, ha hartha en gorthyp dhe grei an lôwarn üjy oh òla adhorth tû aral an heyl. E'n mettin, nei a wra difüna ort lev an tiek o carma dhodho, "Scott, Scott, ke en mes adro!" Ahes Scott a vedh et y gòben en denjel ascorn, en mên termyn ma an deves o pryvya adhorth an mena. Wrügo whei besca tastya còsoleth a'n par ma? Nag era nei ünweyth o longya dhe lawhedha an darjyow dro dh'obma.

An vran vrâs a bassyas adreus an castel coth ha tremena an glydn meur, en dadn dhedhy an awon deg, an còsow, an fordh wiüs, ha'n fordh gleder leb drei esperans ha duwon kekeffres. Hei eth rag er na wrüg hei terneyja an gorlivyow, hag ena, hei a dreylyas tû ha'n north. Adhelher, an tiredh medhal, an pras, an gwel, an lôwarth còsel; dherag, an tiredh cales, an geunegen, an hal, an radel, an oon, an gòdhal, an carn; tiredh an gwarthek dû ha para an menydh, dû ga mîn. En dadn, parcow bian degys ales mes a'n ydnyal gen whes na oren pana lies tüs dres na oren pana lies bledhen. Saw, mirowgh! Ena crellas nebün drev derevys en form cròbm, dhodho parcow münys gwres en mesk an carrygy; nag eus üdn lin còmpes etto malbew dabm! Ha war an tû aral, an gòrge, mirowgh ! Ma dons meyn ha men hir. Thera nei en mesk an hendasow nei.

An vran vrâs a welas oll hebma pesqweyth a wressa hei dos tre adhorth an âls, ha hons ena, gwres war wartha pyllar coth leb o kensa radn neb ynjyn a longya dhe'n bal, ma hy neyth hei, bagas shiek a arren grüg, teklys a wreydhyow fin ha gwels segh. Otta whei devedhys dhe dre! Mar qwressa onan perdery dr'ew hebma ken avel an gwartha a skians ha còsoleth gwêns e perdery diweyth. Duw'r nos da dhewgh ha còsk et ta, en hünrosa whei dhe vos e'n gwir ena an Metêrn na !

Chânjya chei gen Richat Gendall

This extract from Richard Gendall's An Curnoack Hethou (1993) was put into the SWF L Trad. by Dan Prohaska and broadcast with more extracts on Radyo an Gernôwegva.

Matthow An Gov a veu trigys en Loundres deg bledhen abarth dh’y wreg, Chestin, ha’y dhew flogh, Peder ha Tamsin. E j’eth ena dhe lenel appoyntyans pecar’a descador en scol vrâs, ha’y wreg a gemeras whel en clâjy.

Whath nag ew da ganjans bownans an cita. Mall ew ganjans mos tre dhe Gernow. Della, Matthow a whilas whel nowydh en Lannstefan*. E j’eth dhe yntervû diw seythen alebma, ha hedhyw ev a gawas lether profya dhodho an appoyntyans.

“Vadnama y gemeres, wheg oll?” ev a vedna ort y wreg.

“An devîs ew da gena vy,” medh hei. “Dr’ew bres an flehes?”

“Pe le vadnama mos dhe’n scol?” a vednas Tamsin.

“Gerowgh vy dhe weles,” medh y sîra, “nanj o whei üdnek bloodh, della, whei a wra mos dhe’n keth scol vela vy.”

“Fatla ort Peder?”

“Nanj ew Peder etek bloodh. Ma kemerys ganjo kens’ebmyn brâssa radn y examnyans, hag ev a vedn gara an scol ort pedn an termyn ma ha whilas whel dhe wil.”

Sport ha bownans an pow ha’n mor ew da gen Peder.

“Gerowgh nei mos, tas!” medh e.

“Drog ew genam kelly o howetha, mabm,” medh Tamsin.

“Whei a wra scon tròvya ken cowetha, wheg oll,” emedh hy dama.

Nanj o towlys gen Matthow dhe gemeres an whel.

“Leowta!” medh e, “My a vedn y gemeres!”

Nessa seythen thera gool an hanter-termyn. Matthow a greias war an telefôn y genderow Androw era pescador en Logh.

“Dewgh ha spendya nebes jòrneow barth dhe nei, chîl vian,” medh Androw, “ha whei whilas chei nowydh. Wolcom whei a vedh.”

Della, de Gwener òja scol, oll an düs a gramblas emann e’n carr, ha kerdhes dhe Logh lebma wrügans trigas pols bian abarth dhe’n kenderow anjei.

Lannstefan = Lanson, Launceston. Ma radn o leverel Lestevan. Neil 

Fôto : An pons tredh Logh ha Porthbian (West Looe). 

Mernans an diwettha pasty en Truru?

E'n vledhen 1949, an peber, Bill Rowe dhort Helles, a egeras y gensa shoppa en Falmeth gen y wreg Phyllis dhort Cammbron. Thera puppres ' pobas ha gwil puptra warlergh maner an pow. Y desen safòrn, rag sampel, o gwres warlergh recît y dhama-wydn, ha criben kenifer pasty, bian ha brâs, a vedha crüllyes sür gen meur rach. Dhe voyha o düwon, gòdhvos hedna ha perthy co an den, pa wrügama tedna an pasty a veu pernys genam an seythen eus passyes, mes, mes a'y sagh paper liw-safòrn, ha gweles hager favour an peth a veu presentyes ena en le pasty gwir. Ria, reva, pandr'ew hedna!? Gyllys an plegow bian, gwres gen besias peboryon ha peboresow skentel. Ottena hager dra, plegys ha degëys gen lovan dew a tos heb sawarn ha lenwys gen labsco. Ea, soweth, Chei W.C.Rowe a veu pernys en 2017 gen company a aventuryon en Luxembourg henwys Iberia Industry Capital ha nag ew moy an peth o kens. (The sad decline of the Rowe's pasty.)

Mina Dresser 1937 - 2024

Mina Dresser

Ma nowedh-clowys genen an yeyn nowodhow, agan cowethes, Mina Dresser, dhe vos tremenys en Mis Efen, an pajworra dedh warn ügens, wòja codha, dew vis kens hedna, ha terry radn a'y asow. Bloodh Mina o pajar ügens ha pajar. Genys veu en Porth Ia e'n vledhen 1937, dhedhy an hanow teylû Stratton (warlergh an geverang e'n Tiredh Ûhel), ha sevys veu a'n teylû a düs mor brâs, Hain, ewedh. Mina a veu danvenys dhe Scol Gramer Cammbron leb era an canor baratôn, Ben Luxon, e'n keth class gensy. Pecar'a lies Kernowes ha Kernow a'n henedh-na, Mina a woya dhe wil mûsek – gwary an piano ha cana gen lev contralto fîn – ha moy diwedhes, pa tho tevys, e cana warlergh hy vocacyon ha gawl, en Vienna, Londres, Stuttgart, Chile, Perou ha Venezuela.

Mina a entras e'n Sodhva Dremor (The Foreign Office) dre appôsyans pa veu bès 18 bloodh ha poyntyes veu wòja hedna dhe servya en Vienna. Thew endelha a wrüg metya gen nebün Clive Dresser, cadnas a gawl, ha bos demedhys ganso. Nena, dre reson na alja benyn dhemedhys servya na velha en servis canasedh an pow, Mina a aras an Servis ha sewya hy gour dro dhe'n bes. Endelha e spendyas radn vrâs a'y bownans en powyow pell, en Afryca ha Chîna ha Sooth America. Clive a verwas lebma nebes bledhydnyow. Ma mergh ha mab dhedhans, Hilary ha Guy, ha'n dhew anodhans o sportyoryon gesgwlasek an uhelha degre.

Mina a woya dhe glappya lies tavas heb hockya, avel Jermanek, Spaynek, Frenkek, Kechwa (Quechua), Hungarek, ha whath tabm Madarin ewedh. Rag hedna, nag o marth pa wrüg desky Kernôwek gen Richat Gendall wòja dos tre dhe'n pow. Mestronieth (MA) en Stüdhyansow Kernôwek a veu gwres gensy ewedh e'n 2011. Thew Mina, heb mar, a sawyas Cussül an Tavas Kernôwek dhort bos kellys ha diswres en kensa bledhydnyow an vilvledhen pa wrüg radn a gan nòmber mos dres mor po treylya clâv, ha thew hei a dhallathas classys arta en Chei Murdoch ha deffrans teleryow erol. Rag an whel brâs-ma ha'y scrifa Kernôwek, e veu gwres bardhes an Orsedh e'n vledhen 2008, dhedhy an leshanow Merh Hellesvear warlergh an chapel Methodyst lebma veu bejydhys. Rag oll an peth a wrüg, gerowgh nei dhe wòdhvos gras benary.

Servis a vedh senjys en Pennmownt an 11 mis Gorefen dhe 2 eur wòja hanterdedh. Penag a venja mos dei a ell danon messach dhe Guy gacd@outlook.com ma'l bos godhvedhys an nòmber a persons. Ma oll agan preder e'n Cussül gen Hilary ha Guy hag oll hy fobel, keffres kerens ha cowetha.

Tarosvadnow - gen Kevin Knox

Hicka eth dhe Alban an hav diwettha. Üdn jorna, thera 'h omweles gen castel e’n Üheldiryow pa wrüg gofen orth perhen an castel mars era tarosvadnow e’n chei. “Na greja vy,” medh e. “Trei hans bledhen, my a veu òbma ha besketh* na wrüga vy gweles onan vetholl.”

Geryow: tarosvan 'ghost'; 'h omweles 'visiting'; besketh, besca, bescath, bysqweth 'never'. Meur ras dhe Kevin a'n whedhal-ma.

Leverel "intentionally" en Kernôwek

 Fatel era nei leverel "intentionally" en Kernôwek ?

1. dre ~ der entent, 'by intent'. William Jordan a wrüg ûsya hedna, rag sampel, e'n lavar-ma : 

An tas a wrüg der entent, en mesk oll preves a'n bes, formya prev henwys serpent. 

Rag hedna, eth ellen leverel :

My a'n gwrüg der entent  'I did it intentionally' ha Wrüsta gwil hedna der entent ? 'Did you do that intentionally?" hag E veu terrys der entent 'it was broken intentionally'.

2. a bòrpos ~ a pòrpos (optional mutation) 'on purpose', 'purposely'. Eth ellen redya hebma en Bewnans Meriasek:

... ow mones (mos) sür a pòrpos dhe ladra tüs pur gwiryon...

Rag hedna eth ella nei leverel, rag sompel, e veu ledhys der debel pòrpos (optional mutation p > b) 'he was killed intentionally' hag e veu gorrys obma a bòrpos 'it was put here intentionally'.

3. towl 'plan', 'cast', 'intention'. An ger-ma ew vas ewedh. My a wrüg hedna dre dowl 'I did it intentionally'.

4. An geryow bodh 'will'  ha bres 'mind' a ell bos ûsyes ewedh.

ort bodh ow bres (lit. according to the will of my mind) 'by my intention'

ort bodh hy bres 'by her intention'     ort bodh y vres 'by his intention'.

ort = orth ~ worth

Ma, heb mar, maner aral dhe leverel "intentionally" bès a' re-ma a vedh lowr rag an present termyn.

Perthy co(v) a gan coweth Jôwan Pengilly 1957-2009, gen Neil

Jôwan Pengilly o, heb mar, onan an gwelha clappyers a gan tavas e'n oos-ma. Gen Rod Lyon ha Bernard Deacon ha Jory Ansell, ha gen ken re a era kemeres radn e'n bagas cowsa en Poll, ev a dreylyas tûa an scriforyon dhiwedhes m'alja gawas lavarow vas. E'n vorr-na e wrüg crefhe an tavas cowsys ha disqwedhes dhen fatel alja bos clappyes heb hockya. Gen Rod Lyon arta, Jôwan a scrifas lever bian marthys entîtlys Notes on Spoken Cornish (Dyllansow Truran 1987) lebma veu presentys lavarow tednys an treylyansow a William Rowe ha scriforyon erol a'n keth oos. Jôwan a spenas kensa parth y floholeth en Porth Covrak ken mos dhe Senen lebma'th era y sira, Eric, ow servya vel ynjynor ha lewyader e'n scath-sawya. Dre reson Jôwan dhe spena meur a dermyn gen an bobel coth, ev a dhescas lies ger hengovek ha whedhlow a'n termyn pell dremenys. Rag termyn hir lowr, e lavüryas avel mason meyn bès wòja hedna ev a gavas whel dhe wül avel gwascador panellow* hag owna ayrplaynys en ayrporth Pedn a Wlas. Pa veu kellys ganso an whel-na, e'n bledhednow tewal an governans Thatcher, Jôwan a eth kerdh* dhe Sussex lebma wrüg cawas gweyth aral ganso, saw ena na wrüga trigas pell. E lavaras dhebm fatel o cales cawas pobel a venja clappya ganso, ha fatel era bès üdn coweth da dhodho ena, den dhort Eynda era comparya y davas gen Kernôwek ha desky nebes geryow dhe Jôwan. Pelha, Jôwan a lavaras dhen fatel o loos an mor ena ha bian ha còtt an todnow. E'n gwelha pres, ev a dheth tre dhen bès nag o pell ken wrüg codha clâv gen schitsofrenia. Wòja speis na alja môy lavürya pò mos a-dro e'n pow war y veik-jynn rag clappya Kernôwek. E spenas lies bledhen e'n chei en Newlyn/Lûlyn gen y dhama, Dolly, ha y labrador Ted rag own mos mes. Pa wrüg merwel dhort shora a'n g/colon en mis Me, 2009, hanter nakevys gen brâssa radn an Gernôwegoryon, tho bès dewdhek bloodh ha dewgens (52). Tho diwedh trûedhek dhe neb a dalvia bos acontys Kernowegor a bris.

Geryow ha notednow: lewyader coxswain, helmsman; gwascador panellow panel beater; The -dh in kerdh (yn kerdh) 'away' is silent in KB.

An tractor coth

En corn an park, en dadn derowen ledan, ma tractor coth, gellys gossednek lebmyn gen an bledhednyow. Termyn hir ew na wrüg ròlya. Oll a-dro dhodho, ma linas ha tavol ha gwels hir. Da ew gena vy crambla emann (yn badn) en scovva rag debry ow croust terweythyow, rag alena e vedh an mor ha'n pow a-dro. Ma'n gwarrak (gwarthak) ow tos dhe vires orta vy: bûhes ha leuhy ha tarow brâs. "Vedh boos?" anjei a 'valja leverel, "gòra glas pò gwastlow bûhes?" A, soweth, na vedh hedhyw, cowetha, bès an nessa termyn martesen. Rag an termyn, ema gwerwels da.

Geryow: derowen oak tree; gossednek rusty; linas nettles; tavol docks; scovva cab, shelter; gwarrak, gwarthak cattle; leuhy calves; gòra glas silage.

Perthy co a Craig Weatherhill

 

A Coweth, mar calja ni bès mos arta dhort Tavern an Venten en Hallentaken dhe v/Bosòllow, e via marthys - hag alena war geyn marth/marg reb vòrrow coth an oon dhe Senar ha'n als ; ha nei 'maroga endelha avel cheftens an osow coth, e via termyn cosel dhen bos sevys war an carn ûhel mesk an eythen ha'n redan ha gweles oll an costys meurgerys a wrüsta ga lenel (lenwel) puppres a whedhow hag anethow rag yonk ha coth.

Skydn ha powes genam, ünweyth arta sos, e'n dreveglos vian, loos. Gerowgh ni dhe eva badna cor gwelha e'n Arvow an Stenoryon ha clappya pell a'n termyn hardh eus passyes m'allen henrosa whath an dedhyow owr a vedn dos, an bobel yonk mar medons clowes ha gwitha an bes dhort drog.

Craig a verwas en mis Gorefan 2020. Thera ev mesk kes-fondyers a'n Gussül e'n bledhednow pajer ügens ha moy diwedhes e wrüg junya an cowethas, Agan Tavas, ewedh. Neil

Professor Ken Mac Kinnon 1933-2021

Gellys dhaworthen ha tremenys ew an meur lettrys socio-yethor, Ken Mac Kinnon, coweth brâs a'n gernowegoryon oll. Nefra na vedh nakevys y weres dhen ha y garadowder. Pa veu maw, ev a spenas termyn an Blitz en Porh Ia gen pobel an dre-na ha remaynya puppres coweth lel dhe'n Kernowyon wòja hedna. Pur senjys on rag oll an peth a wrüg.

 

Kernowlingo

Ottobma keveren rag an wiasva Kernowlingo lebma vedh kevys gan lien Kernôwek ha deffrans lavarow ha browjyon e'n kensa letherednieth. An whel marthys-ma a veu gwres gen Nicky Rowe. Meur ras dhodho ha keslowena ! 

http://wiki.kernowlingo.com/w/index.php?title=Texts

Ma neptra o mos a-dro dhe'n pow e'n skeujow a'n nos ... neptra a venja eva gan goos !

Kemerowgh with a gas codna.

Ma sehes dhedhy ha na vedn mos kerr heb eva badna !

Ha gan goos ew gwell avel gwin. Ria, reva !

Halgaver, Bosvena

Pes brow bian moy a vedh ken vo re, pes dregyn, pes arvedh ken vo destrôwys an pow ha glanhes pub ol a gan gonisegeth ha gan presens ? Wainhomes a venja derevel 540 chei òbma war Halgaver (Halgavor). O ni engrys lowr ? On gellys re wanfethek lebmyn rag serry hag erya bedn crefny an dhisplegoryon ? Nag on ! Ma whath pobel a vedn sevel crev war aga fydn :

https://www.facebook.com/groups/savehalgavormoor/

Fôtô dhort : 

https://cornishstuff.com/2020/12/23/plans-for-540-homes-on-halgavor-moor-submitted/ 

Ow dama wydn vy, redyes gen Tom Vincent

Ottòbma Tom Vincent ow clappya dro dh'y dhama wydn.

https://www.tonoloop.com/dama-wydn

Cresy, crysy, crejy, cryjy

E'n Kescussülyans Skians an vledhen-ma, Ken George a bresentyas y examnyans ha'y dhismigyans ow tòchya dew verb a vedh ûsyes genen pub dedh. A'n peth a lavaras ew pur dhe les rag compòster hag ûnita an tavas-ma. An dhew verb-na ew cresy, crysy, crejy, cryjy 'to believe' ha pesy, pysy, pejy, pyjy 'to beg or pray'. Ev a whithras kebmys a samplys eus et agan lien may teffa ha gweles oll an parthow eus dhe vos kevys whath ha comendya an formys a'n henwyn verbow eus dhodhans an nòmber anodhans ew an moyha dien. Na vadama cows a'n manilyon òbma bès ma dew boynt brâs dhe vos nôtys. An kensa anodhans, thew fatel ellen gavas an pajar form an dhew verb dres story an tavas a-hes. Nag eus, pur wir, deffrans veth tredh an tavas an môyha diwedhes ha'n peth ew gelwys Kernôwek Cres. Rag hedna, medh Ken, nynj ew für merkya an deffrans formys avel L pò M e'n gerlever FSS, car dr'ew an câss lebmyn. Wor an diwedh, e veu ervirys der via gwell kemeres pesy ha cresy avel an defowt en Kernôwek hedhyw dre rêson anjei dhe vos an formys eus dhodhons an brâssa nòmber a barthow personek a veu scrifys en pecar maner; thew hedna dhe lavaral gen pes ~ bes ha cres ~ gres. 

Geryow: y dhismigyans 'his findings'; et agan lien 'in our literature'; henwyn verbow 'verb nouns'; defowt 'default'.

Kewgh dhe wosowes /woslowes.

Dhort Carn 50 (Hav, 1985) - treuscrifys en FSS D gen Dan

An artikel ma a veu scrifys gen Rod Lyon ha dyllys e'n lever-termyn Carn e'n vledhen 1985, e'n termyn era an dhiberthva tredh KU, KK ha KB o tisqwedhes. En gwelha pres, thera nei o còrra an dedhyow-na adhelher dhen (dhyn) rag pedery fatel ellen junya an trei gis-na warbarh dhe wil onan. Nanj ew 35 bledhen a wrüg tremena, bès an peth a scrifas Rod ew dhe les whath. Otta va dhewgh e'n FSS D, treuscrifys in lel gen Dan Prohaska. Neil

An Taves Teythiek - An Dhadhel A Bes

Dres an pennseythen 26 - 28 mis Ebrel, an 'Cowethas an Yeth Kernewek' a senjyas, dell ew ûsyes pub bledhen, aga 'Penseythen Gernewek' en Kilworgy, Colom. Meur dhe gas o hei ewedh drefen bos senjys etty kescows kebmyn adro dhe Gernôwek teythiek.

Scòdhoryon an taves teythiek a vednas cavas neppeth an par ma dres an pennseythen dhe rei châns dhe'n bobel na wressa nevra clowes tra veth adro dhe'n peth a wrüg anjei predery bos an taves ewn. Ha drefen bos pur vesy an desten eth o ervirys dhe senjy an kescows en Sowsnek drefen bos meur a dhallethoryon ena. An kescows a via comendyes gen Dick Gendall, den brâs y hanow dres an bledhydnyow adro dhe Gernôwek. Ev a dherivas istory an taves ha lavaras fatel o va cowsys whath wort tû pedn an cansvledhan ew passyes mesk an beskadoryon a Lûlyn hag anjei war an mor. Ev a dhadhlas fatel o an taves na an taves ewn, an taves a dal dhe nei oll en Kernow gwil devnyth anodho, drefen y vos cowsys gen Kernowyon na wrüg dismygy rewlyow dhe wil dhodha semlant teg war baper, bes a gowsas aga thaves teythiek en form teythiek. "Ha." e'medh Dick, “mars o hedna da lowr rag o thasow e'n dedhyow na, ethew da lowr ragan'jei e'n jeth hedhyw. Peth ew an poynt pan eus taves teythiek en mesk a nei, dhe assaya dismygy neppeth nag ew teythiek?"

Nebes a'n stüdhoryon a wovednas, "Prag e coodh dhe nei sewya taves nag ew en bres nei taves ewn, bes taves pedrys gen meur a Sowsnek - en gerva hag ewedh en form ramatek?" Dick a lavaras tel wrüg e godhvos bos meur a dreylyans en Kernôwek teythiek, kens oll der allos a Sowsnek, bes pe taves na wrüg treylya dres an bledhydnyow? Hag o tòchya geryow Sowsnek e'n taves teythiek, thera môy senjys e'n Kernôwek an gwariow myrakel scrifys e'n oos ûsyes dhe selya Kernôwek Ûnyes - an eth ew degemerys gen an 'Kesva an Tavas Kernewek'. Ha fatel adro dhe Sowsnek y honan? 'Na wrüg an taves na treylya meur dres an bledhydnyow ha nag üjy ev o treylya pub dedh?

Pur vovyek a veu an dadhel a sewyas, dell wressa den desevos, bes thera trei foynt meur aga les a wrüg dos adhorto.

(i) An düs re bia an creffa war baper warbydn Kernôwek teythiek na wrüg lâwl ger veth oll der an kescows.

(ii) Thera meur a bobel - pobel a bub gallos en Kernôwek - a lavaras na wrügan'jei godhvos tra veth adro dhe Gernôwek teythiek drefen na wrügan'jei clowes tra veth et y gever adhort aga descadoryon. Da ew genama lâwl bettegens, an bobel ma a lavaras tell venja anjei desky môy adro dhe Gernôwek teythiek drefen y vos, dell lavaras Dick Gendall et y gomendyans, agan taves teythiek.

(iii) Dell ew ûsyes, thera an bagas a bobel a sedhas war an ke. Pobel a venja scòdhya Kernôwek teythiek rag üdn rêson po aral bes a gavas re a own et aga holodnow dh'y wil.

Well, martesen na wrüga nei treylya bres a bub den era ena bes ma üdn dra ew certan, ma lies môy lebmyn a wor adro dh'agan taves ewn hag a wor tel vedna nei alebma rag profya Kernôwek teythiek avel an üdn taves ew ewn en Kernow.

Tewednow