Chânjya chei - parth 5 - gen Richard Gendall SWF L Trad.

Another extract from Richard Gendall's An Curnoack Hethou (1993), transcribed in SWF L Trad. by Dan Prohaska. More extracts will follow.

(5)

Pub tra oll a veu towlys; an chei en Loundres a veu gwerthys na’n chei en Kernow a veu pernys. War an diwedh an termyn ew leunys, ha straft Mêster ha Mêstres An Gov ha’n flehes anjei a dhallathas tròssa ga dillajow ha peth privedh. Keniver châmbour o leun a gofrow, kistednow ha syher dillas.

En gòles üdn cofer, Chestin a orras hy hôtys, hy fowsyow gwreg, pilednow, skijyow, liednyow codna ha manegow, en aral hei a orras hy dillajow scâv: lodrow, nackyns, grügysyow ha hevisyow gwreg, ha en gwartha hy fows gordhûher gen meur a with.

Matthow a ûsyas üdn cofer üdnik rag an dillajow ev, ha en hebma ev a orras üskis y bowsyow gour, y lavregow, pawgednow, hevisyow, powsyow nessa, frâwkys, colmednow codna, ampassy.

“Mabm, pe le vadnama gorra o brôgys stânch vy?”

“En cofer an carr abarth dh’agas côta stânch.”

“Mabm, pe le vadnama gorra o brôgys vy?”

“Tas! Eus cofer môy rag oll an gayys coth ma?”

“Ûs onan an kistednow cardbord, maw ... po ken towlel anjei mes!”

War an diwedh pub tra oll a veu gwres, ha ternos an contractors a dheuth en mettin a bres ha tròssa an chêny ha’n daffar kegin en cofrow te, ha landya anjei en kert brâs. Pa tho keniver tra landys anjei eth kerdh.

“Pa wrüga vy perdery oll an lavür,” medh an dhama, “thera vy nebes grêvys dro dhe’n nowedhyans bes lebmyn dre vedha nei war an fordh, my a omglowydh gwell.”

“Ha pa wren nei dos dhe Eglos Kery,” medh Tamsin, “me a wra cawas goon-helhy!”

“Pa vo jy en Eglos Kery,” medh Peder, “res vedh dhis mos dhe’n scol pecar’a kens!”

“Pa vo vy en Eglos Kery,” Tamsin a worthebas, “e vedh termyn gool, ea!”

“Pa vo nei en Eglos Kery,” an sîra a joynyas, “oll nei a res gwil whel warbarth rag drei nebes roth dhe’n teller!”

Geleryow war an treth

Tednys dhort Todo é Silencio (Oll ew cosoleth) Ch.3, gen Manuel Rivas.

Ma an vebyon ow qwary war an treth en Galithya, ünweyth arta. Nei a vetyas gen Brinco ha Fins kens lebmyn an 20/3/2. (A cargo of coffins 'geleryow' has come ashore.)

Gen omberthyans an eler, e'n telher clôs, tewal-na, Fins 'omglowas y anal dòbm y hònan.

An telher-na o geler wir era neyja war an mor, napell a'n tre'vor lebma thera an todnow ow terry ha spouma. Avel keybal, tho kelmys fast gen lovan o senjys gen Brinco. Ev a dednas an lovan en üdn drei an eler nes ha nena e wrüg gara (gasa) dhodhy mos dhorto gen fros an dowr. Rebdho, war an treth, thera geleryow, radn anodhans terrys, radn aral dien, cavasow stranj, ga gwescasow a badn rüdh a wel oll, remenadow müskegys üdn gwreck a'n pelha pelder.

An gwary-ma a dhallathas gwil düwon dhodho. Rag coselhe y hònan, pecar dr'era o kil puppres pa vo cales tedna y anal, Fins a settyas toth y anella dhe son ha pols an todnow.

Ev a gontyas deg tedn anal. Hag e creias mes, "Brinco, Brinco! Drei vy mes an telher-ma, horssen !"

Gortos a wrüg. Na glowas lev na merkya gwayans enwejek veth a alja disqwedhes a veu gwres vry a'y alow. Terweythyow thera va cows dh'y hònan. Ev a brederas fatel o ken coyntys dhodho, pelha sewyans y dranyak. Bès pa vo kevys fall, e vedh whilys dhe wòdhos peseul kebmyn ew. Ha tho va devedhys dhe'n conclûsyon a era keniver onan o cows dh'y hònan. Y sira, y dhama. An jowstoresow. An peskadoresow cregyn ha'n cunteloresow gòbmon. An golhoresow. Meteth an lety. An oberor. Birimbau dall. An pronter. An exîl. Doctour Fonesca pa gerdha y hònan oll. An den en pedn an Ultramar. Tas Brinco pa thera 'kil dhe'n gwedrednow lentry gen clout. Mariscal wòja gwil dhe'n tabmow rew cronkya an eyl warbydn y gila et y wedren a whisky. Leda, treys-nodh war vin an todnow. Keniver onan a havalsa y wil.

"Drocka horssen. My a vedn tedna dha ena (enev) mes a'th corf. Oll an preves a'th pedn, an eyl wòja y gila."

 A bòrpos ev a sqwattyas y bedn warbydn gorwer an eler. Y tallathas creia arta, creffa galja lebmyn. Galow keswlasek rag gweres." Victor, chy horssen!"

E prederas arta. Thera ken possybylita a wrüg gwil dhodho pur wir serry. "O molla (ow molleth) war dha das, Brinco!"

Po nag era hedna gwil y effect distowgh, e via res dhodho dascor. Ev a dednas anal down. E henrosas  a veu devedhys Naw Loor dhe rei towl dorn dhodho. Ha war an treth a-hes, dieskys, en üdn gwary orth mantolly war lovan tydn, hy flypp-flopps en hy dorn, e teth Leda. Thera hei omberthy canstel peskes leun a sartes.

Pa wrüg gweles an vos (vowes), Brinco a dednas an eler tûa an treth.

"Pandr'esta 'kil ? Ma hedna 'trei drog chons."

Brinco a wòrras y ves rag dh'y anow rag gwil dhedhy tewel. Leda a wòrras hy hanstel war an treth ha fistena, whensys dhe weles an remenadow an mernans fûturistyk a veu scòllyes war an treth.

"Cess heb cockya ha gweres dhebm.!" medh an maw.

Leda a'n clowas ha gweres dhodho tedna an lovan bys may wrüg dos an eler neyjys war an dor calish (cales).

"A-berth enny, ma hager brev whehtrosek," medh Brinco gen scorn. "Deus dhe weles!"

Leda wrüg gîky gen whans a wòdhvos ha dout kekeffres. Brinco a dherevas an gorwer dhort an box. Fins a wrüg gortos heb gwaya, glas ha blemm y vejeth, ow senjy y wens, y dhefra (dhiwvregh) kelmys tydn warbydn y gorf gen grügys, lagajow degëys warlergh maner a' re varow.

Leda a viras stark orto sowdhanys hag omlavar.

"Os ta pò nag os ta, Calamity ?" emedh Brinco avel ges. "Gan Arlòdhes an Mor ew devedhys dhe'th gweles."

Fins a egeras y lagajow ha metya mir amayes Leda. Hei a eth war hy fedndewlin ha lagatta, hy lagajow terlentry nebes, lenwys distowgh gen lôwena. An peth a lavaras o croffol (crothvol), "Tho whei dew bedn boba. Scant nag ew mernans dhe vos gwres gwary anodho."

"Gwary? Tho va marow." medh Brinco. "Chy a dalvia y weles. Tho va gellys blemm ha serth... Ria reva, Fins! Thes ta pecar'a corf marow!"

Geryow: geler > an eler 'coffin'; omberthyans 'rocking', 'balancing'; tre'vor 'shore'; keybal 'barge' - also 'ferry'; cavasow 'containers'; gwescasow a badn rüdh 'linings of red cloth'; a wel oll 'in plain sight'; pols 'rhythm', 'pulse'; enwejek 'special', 'particular'; y dranyak 'his difficulty'; fall 'a fault'; gòlhoresow 'washerwomen'; mantolly war lovan tydn 'balancing on a tight-rope'; sartes 'sea-urchins' - also 'hedgehogs'; y ves rag 'his forefinger'; cess heb cockya 'stop fooling'; omlavar 'speechless', 'dumb'; ria, reva 'blimey' - equivlent.

*Note that the particles ow and y may be spelt o & e in SWF L.

Pres powas gen Harold Harvey

Pres Powas gen Harold Harvey

Cala Me lôwen dhe whei oll, en Kernow ha pelha.

Ottòbma pyctur gen Harold Harvey neb a veu genys en Pennsans en mis Me 1874 ha cledhys ena e'n vledhen 1941. Ma an pyctur ' tisqwedhes pres powas an weythoryon prei en Kernow Cres en termyn eus passyes. Ma poll prei ha crüg dhe vos gwelys ha chymbla gen môg e'n pelder. E'n gwel-rag, yth ellen gweles splatt glas ha gwernow telegraff. O hebma an kensa dedh a vis Me?

Covyon Richat Gendall 3

This article from Tavaz a Ragadazow by Richard Gendall (2000) has been put into SWF L trad. spelling. See earlier extracts.

Porth Dewnan en termyn an gwerryans.

...Üdn dra pòrresys dhe y dhesky a veu fatla gwil dha oll sortow tüs, rag thera an da ha'n drog meskys; na whath, my ow honan o kemerys kerdh* en scol ostya, nanj o vy ûsyes dhe deffrans hasow a varchan(t)s. En lel jeneral, tho anjei tüs vas; an is-sodhek o servys rag an bagas nei o creiys Pittock, ha den kelednek o; ev o onorys dhort nebün gwithres ha browys; whath, an sodhek o dresta nei, an Pedn Leder Searle, o den ongrassyes a wrüg ûsya y honan car dre via oll an bes y escar.

Emesk an marners lies, tho nei radn pub ehen a düs tredh methek ha stout. Nebün còthman dhemm, Alban, a olas pa na veuva dewisys dhe vos marner cader; ken onan, gwas garow dhort Liverpool, a veu den an tan kens, o bahwah, nevra bostya dro dhe y vrâs oberow mesk an mòsy, ha pub pres stivya dhe vos kensa e'n stemm.

A-hes, me a veu devenys dhe Porth Dewnan. An spladna covyon eus dhemm an termyn-na, thens dro dhe b/pilya tettys, golhy an cauns (SWF cons) ha fugednow tos delicyous a vedh gwerrys/gwerthys e'n canteen... 

*kerdh: one of many words where dh may be silent.

Notes: gwil dha oll sortow tüs: deal with all kinds of men; nanj o vy ûsyes dhe: I was already used to; ev o onorys dhort nebün gwithres ha browys: he was decorated from some action and injured; car dre via oll an bes y escar: as though all the world were his enemy; bahwah: a loudmouth; kensa e'n stemm: first in the queue; pilya tettys: peeling potatoes.

Mos emann Bre Cambron, tos tre

Thew hebma an versyon a Mos emann Bre Cambron (Going up Camborne Hill) a vedha kenys genen en classys Kernôwek en Bal King Edward ha Chei Murdoch, nanj ew pell.

Mos emann Bre Cambron (Camburn), tos tre, (x2)
An verth (vergh) ' savas stag,
An rosow eth rag,
Mos emann Bre Cambron, tos tre.

Hy lodrow, hy lodrow o gwydn, (x2)
Hy lodrow o gwydn, a-ûgh hy dowlin,

Mos emann Bre Cambron, tos tre.

My oya hy sira, tas coth, (x2)

My oya hy thas, en band e whetha,

Mos emann Bre Cambron, tos tre.

E vosas an tan gen an glow, (x2)

E vosas gen glow, an jynn eth a-dro,

Mos emann Bre Cambron, tos tre.

Note: Some verbal particles are dropped, e.g. ow mos becomes mos and ow tos becomes tos. Emann is the SWF L spelling of LC aman which is the same as yn bann, yn badn.

Ma Mestres Molly Matta e'n gegin - gen Neil SWF L Trad.

Ma Mestres Molly Matta (pajar ügens bloodh - gwedhwes - leveryades omdednys) e'n gegin hedhyw. Thew an Sül. Nigel, hy mab wydn (trei bloodh warn ügens - plòbmer) a vedn dos, herwedh ga ûsadow, rag debry gensy. Ma va ow trigas en Carn Kei en Gwendron, napell dhorty. Den yonk wheg ewa - puppres da worty - prest parys dhe weres dhodhy pa vo odhom a neptra, vel mos dhe'n shoppys en Helles pò owna neptra a veu terrys e'n chei. Na wor Molly pandra wrüssa heptho.

Pur dha - ma pernys gensy yar gen tiek eus dhodho bargen tir ogas dhe Pons an Ooth - gwell vel an yer trûan eus en shoppys - ria, reva ! - üthyk gwell, heb dout an dra. Yar lôwen a bonya e'n gwel ew milweyth gwell vel yar drûwedhek a veu gwithys tydn e'n cawal vian ha megys gen piw a wor pandra ew ! Rag meth !

Tòbm ew an vorn (forn) lebmyn ha settys an yar en cres lester ledan war an bord gen tettys ha caretys ha panes oll a-dro dhedhy, ha diw onyonen ewedh - traveth gwell e'n bes ! Molly a vedn egery daras an vorn ha gòrra an yar dhe rôstya.

Deg münys wòja hedna, ma sawor an yar ow lenel (lenwel) an gegin. Nag eus traveth môy dhe wil bès gòrtos Nigel. Ma pernys gensy bottel a win rüdh ha martesen e via gwell y dâstya lebmyn heb gòrtos Nigel.

See previous episode.

Notes: When speaking, some initial vowels may be dropped so avel becomes vel & awos becomes wos; The w- in wòja 'after' is normally silent in KB & need not be written, giving òja. In SWF L e via the same as SWF M y fia. Note the personal forms gensy 'with her', dhedhy 'to her'; heptho 'without him'.

 

Glawjy Kyttrin gen Pauline Sheppard, treylyes gen Dan.

Ma Donna ha Shelley, jypsers (satchels, shoulder bags) dro dh'aga scòdhow, o sedha e'n glawjy kyttrin (bus shelter).

Donna: Lavar dhebm, po nâ? / Shelley: [en lagatta e'n lestryn polter (powder compact)] Peth? / 

Donna: Dr'ew a droos? / Shelley: Ew da lowr o golok? / Donna: Nena thesta o kerna. / Shelley: My a wrüg dhebm gwadn o liw. My a dravlas an diwettha dhew dhescas. / Donna: Ew Terry? / Shelley: [hy diwla a ûgh pedn an fardel backa (tobacco packet)] Stockyn? (ciggy) / Donna: Mercy. / 

Shelley: Nag ew pur dha an trad. / Donna: Da lowr. / Shelley: Tabm segh. [Powes] / Donna: My a or a'n Degòl Feryow. [Keith a enter] 

Keith: Da lowr? / Shelley: Ha, Keith. [Keith a'y sav en ogas Donna; ma Shelley ort y verkya]

Donna: [profya hy stockyn dhe Keith] Fowt nodho? / Keith: Mercy. / Donna: Tabm segh. / Keith: Da lowr. [Powes. Ma Shelley oh òttras hanajen heglow]

Donna: Well? /Shelley: Well, peth? / Donna: Degòl Feryow ... ? / Shelley: [en mires orto ha Keith o rei stockyn tre dhe Dhonna] Ma va mos dadn o crohen. / Donna: Dr'ew hedna? / Shelley: Trathen tydn y din, omsettya warnam oll an jòrna. / Donna: Pana dhescasow ew cas dhis dhe'n môyha? / Shelley: Oll non'jei. / Donna: Kywhedhlow oll an jòrna. Na allama perthy na fella terebo coljy. / Shelley: P'ehen ewa, Keith? / Keith: Dra? / Shelley: Coljy? / Keith: Meur môy a ourys. Blewek. / Donna: Nag ew haval dhe'n scol. / Keith: Nâ. /Shelley: Nag ew tra veth pecara'a'n scol. / Keith: An scol ew da lowr. / Shelley & Donna: Dar! / 

Keith: Therom o jujjya dre vadnam mos dhe shoppya. / Shelley: Mar teu o mabm war dha bydn ha govyn a po dhebm obma, lavar dhedhy na voma. / Keith: Dr'üjy hei o lewa? / Shelley: Astra gwydn.[Powes. Ma Shelley o qwaya a droos dhe droos en gròlyek ha Donna oh astivery] 

Donna: P'ehen ew e? / Shelley: Thera o thas o longya don jerkyn a'n par na dro dh'y geyn. / Donna: Cawgh Hippy. / Shelley: Eus merkyer? / Donna: [Ma Donna ort y rei e dhedhy] Dr'esta o kil? / Shelley: Chy a'n gwel. [Ma hei o talleth scrifa war an fos] 

Donna: Thew an glawjy kyttrin an kensa teller a dheu o mabm dhodho. Hei a'm ladh mar qwra hei gweles my dhe vegy. / Shelley: Fatel wodhvydh hei? / Donna: Òs my dhe flerya - Nag üjy hei ûsya backa na môy. / Shelley: Ma genam ethen. / Donna: Ea, bes nag üjy hei oh obery ... skît peth penag oll a vo da genes, whath e elles ta y sawra ... [Ma Shelley o tisqwedhes an peth a scrifas hei] ... Na elles ta rei hedna! / Shelley: Nag ew gwir! / Donna: Na orama. / Shelley: Thew an peth a wrüg Jenny Rowe lâwl, "Keith Angove, môy kig vel scòbmow ... " / Donna: Fatel or hei? / Shelley: Degòl Feryow. / Donna: Scout ew Jenny Rowe. [en mires a dhelher dhe'n glawjy] Shell, thesta o lâwl bos dha vabm o lewa Astra gwydn?/ 

Shelley: [o cüdha hy stockyn en nerel] Dar! [powes] / Donna: Ogh nâ! Peugeot ew. / Shelley: Na allama gortos en chei jy? / Donna: P'ewa? / Shelley: Na allama mos dhe'm tre. / Donna: Thesta o kerna ... / Shelley: Ma hei pur gwir o whilas o goos ... / Donna: Dhia Dhegòl Feryow? / Shelley: Chy a alja hy ryngel, lâwl dre vedhama trigys dres nos, o facya dha vosta dha vabm. / Donna: Ma hei oh ajon lev o mabm. / Shelley: Ogh, ke rag, Donna, na allama mos tre bys dei arta. / Donna: Dadn alwhedh? / Shelley: My a lavaras dhedhy mos dhe'n jowl. / Donna: Dar, 'non? / 

Shelley: Gallas hy gober genjy ... whilas o goos dhia Dhegòl Feryow, pajar mis, na res den veth na hen bos chei bydn deg. Dra vedhama o kil òja deg na aljama gwil kens na whath. Tiogen sogh! Òs na veu dhedhy bownans vas, lebmyn na venja hei ortha vy cawas hebma. My a's lavaras hei ... dyght vy vel flogh ha my a vedn ûsya o honan vell'e ... my a, ha na wrêta o gweles vy dre voma bew ... my a's lavaras ... ha òsta an dra a lavaras hei? 'Na ro vy ôy!' medh hei ... Hei a ell mos dhe'n jowl! / 

Donna: Wrüg hei dha weskel? / Shelley: ... mes a'y rewl! / Donna: Dra wrêta? / Shelley: Na allama mos tre. Cas o vy genjy. / Donna: Neppres e vedh res dhis. / Shelley: ... mos dhe Brystow. / Donna: Pele venta cawas an mona? / Shelley: Na orama. Cas oma genjy hei, Donna! / [Keith a enter, gen Chew]

Keith (dhe Donna): Whans a volass? / Donna: Nâ, mercy dhis. / Keith: Ma cübmyas còssya an dhescadoryon, òsta? Mars esta o jujjya neppeth dhe vos flows, chy a ell lâwl dhodhans, na's deur badna. / Shelley: Dar? / Keith: Coljy. / Donna: ’Lesta megy? / Keith: Ea ... ader et an rôm class, della, chy a res kerdhes mildir alena dhe dharas, a'th sav lurkya a ves, alarmys mog, gwel, whath et an glaw, ke vo rew ... / Donna: Garow ew, ’non? / Keith: Camborn ew. / Donna: Venta trigas? / Keith: Na orama. Ma taclow oll en compòster gen Terry. Ma va o kil whel en garth pilyon en tû. / Shelley: Ewa whath pedn medhow? / Keith: Môy a vona vel skians - ma va ort y scòllya kettell e'n jeffo ... mar gyvedhow dr'wrüg e codha dhewar y veik an seythen dremenys. / Shelley: En poynt da ewa? / Keith: Ea. Ev a vedh puppres o lâwl dre vedn e orna nebes droggys, bes nevra na wher tra veth. Veu va gwelys genes agensow? / Shelley: Ader dhia Dhegòl Feryow. / Donna [skithys]: My a wra shoppya. / Shelley: Cav ken stockyn kensa, Don ... Keith? / Keith: Ader my. / Shelley: Whetek os, chy a ell gwil peth eus whans dhis. / Keith: Esta o perdery della? / Shelley: My a'n soppôs bosta whath trigys barth dhe dre. / Keith: Nag ew da genam an oll tre mires ortham. / Shelley: Toll cawgh ew. Na allama gortos bys pa vedhama whetek ha voydama alebma. / Donna: Dhe be le? / Shelley: Na'm deur. Res dhebm mos alebma ... na vedhama o cortos e'n toll cawgh ma. / Keith: My a tre, pres boos ew. [Powes. Ma fôn o ryngel, ma va en sagh Shelley. Hei a'n kebmer mes.]

Donna: Wrêta gortheby hedna? / Shelley: Nâ. / Donna: Rag fraga? / Shelley: O mabm ew./ Donna: Wrüg hei gara messach? / Shelley: Ea. [Ma Shelley o cosowes ort an papynjay.] 

Donna: Dr'wrüg hei lâwl? / Shelley: 'Na wrama serry orthes. Na vadnama bes godhvos pe le thesta.' / Donna: Dr'wrêta dhan? / Shelley: Mos shoppya. / Donna: Ma whath o dillas scol bedrys dro dhe'm keyn. Gwra ogla o diwla ... o mabm vy a'm ladh ... [Ma Shelley ort aga skîtya gen difleryas] Gas dhe ves! [Môn'jei o cara ha Shelley o helhy Donna gen hy skîtyer.]

Chânjya chei - parth 4 - gen Richat Gendall SWF L Trad.

Another extract from Richard Gendall's An Curnoack Hethou (1993), transcribed in SWF L Trad. by Dan Prohaska. More extracts will follow.

(4) Metya Hen Gòthman

Nag o Matthow An Gov bes lebmyn devethys mes ves a jei an gonador bes ev a wrüg dos bydn hen gòthman dhodho.

“Hecka Jago! O whei hedna?”

“Matthow! Pandr’era whei o kil obma, boya? Thera vy o crejy dr’ero whei trigys en Loundres.”

“Tho vy devedhys dhe whilas chei; ma kevys genam whel nowydh en Lannstefan.”

“Riel dra! Üjy Chestin geno whei?”

“Hei j’eth dhe varhasna en drev abarth dhe Damsin, an flogh yònca nei.”

“La joy! Ha piw ew hebma, dhan? An mab whei?”

“Ea, hebma ew Peder! Fatel ero whei o kil? Ma e pur hevel dhewgh, Matthow! Ha, ass ewa hir! Leverowgh, Matthy, üjy gas sîra whei whath bew?”

“Nâ, soweth! Ma va marow etek mis lebmyn.”

“Agh, soweth! Thera vy o kil duwon dhe glowes hedna.”

“Bes fatla ort agas honan, Hecka? Ero whei trigys whath en Redrudh?” (fôtô)

“Ea, thera vy stella ena. Thera vy o carya warow hedhyw. Ma hebma whel môy dhe les vel o hensa servis. Bes pa thero whei o tos tre dhe Gernow, whei a wra cawas dr’ew an bownans difelebys nebes a ba thero whei trigys obma kens.”

“Fraga endella?”

“Nei a ûsyas mos dhe’n treth e’n hav ... eus co’ dhewgh? ... ha thera pub tra pur blonk. Bes lebmyn ... La joy! Mar medno whei mos en dowr dhe neyja, ma an düs en noth keniver onan! Nag eus odhom nodho, hedna ew an bres vy.”

“Pur dha, sos, my a dal mos kerdh, rag thera nei o mos tre dhe Loundres dohajedh ...”

“Na vadnama gas gwitha, Matthy ... Tho vy pur lôwen dre vedno whei dos tre dhe Gernow. Dewgh dh’agan gweles nei po whei sedhys et agas chei.”

“Nei a’n gwra! Terebo nena!”

OULA AN COOS gen Richat Gendall e'n FSS D

Ha my o mos en kerdhes, tûa an dre, üdn mettin hav a-bres, dhe dowla lether môy e'n poss (post), a-ûgh an ke, ena dres a'm scoodh, my glowas, hubbadòlya mesk an edhyn... mola loos ha dû, ha gwradnen, rüdhek, tynk, pednpaly, gòlvan... Pandra wher ? ter my an bres,* Eus neb üdn pei pò bran, pò cath, gwywer, pò neppeth aral, ladra oyow mes a'n neyth? Dhesempias, my a'n gwelas, en barr segh clujya... OULA ! ... cosel, tewal, mystical. "You !" medha vy, scantlowr medhya dhe anelha, "Ass o chy teg !" Ha treylya en dro y bedn, ha merkya vy, dreth an trohow y lagajow, car'a wherthin, emedh e : "Pia chy behatna, boya, tho chy an kidnyow vy an jorna-ma !"

* ter my an bres An unclear construction found in an anonymous verse but clearly intended to mean "it came to my mind".

Gwil troyl e'n kidnyadh, gen Richat Gendall

This text from p. 28 of Tavaz a Ragadazow by Richard Gendall (2000) has been put into the SWF L Trad. spelling now used by Cussül an Tavas Kernôwek.
 

An seson ew an kidnyadh. Üdn jorna, pa wrüga vy divüna e'n mettin, an howl wrüg spladna ha'n edhyn wrüg cana. My a savas emann (yn badn) mes an gwily ha mos en dor dhe'n gegin. My a fyttyas te, ha nena degy bolla emann dhe'n chombour. My a shakyas ow wreg a hy scoodh.

"Gwras devüna, melder !," medham, "Dedh teg ew."

Nei wrüga kestalkya ha hei 'eva hy the.

"Fatla qwra nei gwil troyl hedhyw ?" medham. "Nei ell dreivya dhe neb telher teg ha drei croust gena ni."

"Baris," medh hi. "My a venja mos dhe Goonvre dhe cüntel eyrin. E veu showr nodhans an vledhen diwettha."

Wòja cawas hânsel, my wrüg lâl, "Elles ta fyttya tabm ha my ow trei mes an car ?"

"En dhiogel !" emedh hi.

My egeras an carjy bès pa venja vy egery an car, ha pa wrüga vy gòrra ow dorn et ow fockat rag senjy an alwedhow, ca ! Na aljama trouvya anjei !

"Na wörama pele ma gerys genam alwedhow an car, colon. Eus gwres genes sight nodhans telher vyth ?"

"My a venja ga gweles et an skival eus war an dresser, sos."

"A ! Ottowns genam !"  

 

"The season is autumn. One day, when I woke in the morning, the sun shone and the birds sang. I got up out of bed and went down to the kitchen. I made tea and then carried a cup up to the bedroom..."

Covyon Richat Gendall 2

This text from p. 154 of Tavaz a Ragadazow by Richard Gendall (2000) has been put into the SWF L with trad. graphs, the spelling now used by Cussel an Tavas Kernôwek. Part 2.

Asook ! Oll warbarth.

Pele era an düs erol ow mos e'n rowm barha vy ? Piw a (w)oya ? Re vethek, poken re hirethek po ownek rag gofen. Na whath, me a vednas dhort den yonk a via hebma an tren compas rag Machylleth. Res o dhemm lâl* an ger moy es eneth, rag Kembro o an den yonk, ha na (w)oyen vy fatla cows an hanow vas. Nag o deskys dhe vy gen cowethas coth an teylû fatla cows 'Machynlleth' bes me a veu cabm dheskys !

Yeyn hag anwheg en nena planchen Machynlleth en cres an nos, cosel, heb cows veth, bes gen meur predar, sür lowr. A-hes e dheth ken tren 'wrüg drei vy a-rag dhe Cricieth lebma veuma kemerys emann gen truck an Lû Listry.
E'n ger nei a veu deskys da fatla bos marners vas, fatla kelmy lovonow, fatla creia lies partow listry, godnys, scathow; fatla revya, fatla cows dhe neb o dresta nei.
Nanj o cooth dhe vy meur a hebma dhort bos deskys kensena en dorn en scol, ha dhort cawas scath ow honan en dre, gen nebes bledhydnyow a experiens. Whath, nei a dalvia lebmyn gwil pub tra 'fatla gotha en Lû Listry'!**

* Nag ew da scrifa 'lawl' rag an ger-ma.
**Ma Richat ow menya an Morlû Riel.

Mongleudh en Kembra gen Chris Parkinson.

Kens bos trigys òbma en Blaenau, nei veu trigys en Dyffryn Nantlle ew teller aral lebma vedh kevys lehednow kyllas. Ma üdn mongleudh brâs ena, creiys Chwarel Dorothea, ha meur ew y hanow. Toll hûjes e’n dor ewa, pur dhown, pecar’a Delyowboll. Egerys veu e'n nawnjegves cansbledhen, ha bedn dallath an ügensves cansbledhan, thera caletter brâs dre rêson a liwyow a dhowr. En 1904 e veu determyes gen an perhen dhe berna jynn-bob a Gernow dhe blòmpya an dowr mes a’n toll. Bedn an bledhednyow deg ha trei ügans (1970s), e veu deges an mongleudh, bès ma an jynjy ena dhe vos gwelys whath. An toll, rag certan, ew leun a dhowr down arta. Ma sedhoryon dhort pub radn an Wlaskor Ûnyes ow tos dei ha lies gweyth mons cawas caletter brâs gen an 'bends' dhort dos tre dhe vejeth an dowr re üskis. Wòja hedna, res ew mos en helicopter dhe’n chambour digomprecyon en Murrayfield reb an Wirral. Ma radn anodhans ow merwel, bès da ew gen flehes an costys-na neyja en dowr ha crambla e'n mongleudh coth. Mons ' mos dhe wary puppres heb drog vyth, hag en termyn eus passyes thera gan flehes nei et aga mesk !

Gerva: lehednow kyllas: slabs of slate; Delyowboll: Delabole; perhen: owner; mongla or mongleudh: quarry (for minerals), mine. Compare the place-name, Mongleath in Falmouth; jynn-bob: beam engine; toll: hole; sethoryon: divers; down: deep; liwyow dowr: floodwaters; neyja: to swim or fly.

An story-ma a wrüg disqwedhes kens lebmyn.

Tardh

Tednys dhort Todo é Silencio (Oll ew cosoleth), gen Manuel Rivas.

Ma an vebyon o qwary war an treth en Galithya.

Branco ha Fins a sedhas war garrek ha gwitha ga threys nodh en pollen o gerys (gesys) gen an mor dhe dermyn an trig. E'n argh-puskes-ma, nag era ehen veth aral a vownans dhe vos gwelys bès an lowarth gwres gen an pednow vagasow. Anjei a waryas en üdn tedna ga besyas treys nes dhodhans, ha'n gwayans sempel-ma a wrüg dhe'n füg-flourys-na whisy ga brehow.

“Horsens,” medh Branco. “Thens haval dhe flourys bès thens gelys gojek en gwrionedh."

"An ganow ew an gwedn ewedh.” medh Fins. “Gen an pednow bagajow thew an keth toll, keffres ganow ha gwedn.”

An maw aral a viras orto discryjyk. Tho parys dh'y rebrovya bès e brederas ter gottho bos avisyes ha lavaral tra veth. Fins Malpica a woya ethyk môy avel ev ow tòchya an peskes ha'n bestes. Ha pub tra aral ewedh. Dhe'n liha, en scol. Rag hedna, Branco a dhetermyas dhe gachya neptra e'n dowr ha y wòrra et y anow. Ev a serras y anow ha gwitha y vin whethys avel skevens. Nena ev a'n egeras arta ha drei mes peberyn (shore crab) bew war y davas.

"Pana dermyn elles ta senjy dha wens ?"

"Na worama. Dro dhe hanter owr, môy pò le."

Fins a godhas en preder. Ow wherhin na whath a-jei dh'y hònan. Tho hedna an gwary puppres gen Branco - gara dhodha gwaynya rag dh'y witha lôwen. Omwül scogyn.

"Hanter owr.' medh Fins, "Nynj ew meur a dermyn."

Tho an kensa gweyth a wrüssons wherhin warbarth a-ba wrüssons drehedhes an pedn tir Cons. Brinco a savas emann (yn badn) ha mires tûa'n mor. Gans an mòvyans-ma, ow qwitha y lagajow a'n howl gen y dhorn, an trôs e'n ebòrn a grefhes. Gallowow freth a wanas an ayr e'n gwadna poynt. Tredh an todnow spoumüs, avel peth bryjys, e tisqwedhes an kensa peskes marow. Brinco a eth war aga lergh gen y welen-roos. Thera cowl en pup telher. E'n palv düwhonhes y dhorn, an deffrans tredh gòlow a'n crohen ha gooj an brynk o brâssa whath.

"Es'ta 'qweles ? Ewa pò nag ewa marthüs ?"

Geryow: an trig 'the low tide'; ehen 'kind', 'sort'; pednvagas, pl. pednow vagasow 'sea-anemone(s)'; gwayans 'movement'; whisy ga brehow 'wave their tentacles (lit. arms)'; gelys gojek 'bloody leeches'; gwedn 'ass'ole'; rebrovya 'rebuke'; skevens 'lungs'; a wanas 'pierced'; (g)welen-roos 'net on a stick'; crohen 'skin' resists mutatation; spoumüs 'foamy'; brynk 'gills'.

Chânjya chei - parth 3 - gen Richat Gendall SWF L Trad.

Another extract from Richard Gendall's An Curnoack Hethou (1993), transcribed in SWF L Trad. by Dan Prohaska. More extracts will follow.

An düs An Gov j’eth tre dhe Lannstefan* de Lün. Jei a venja examnya dew chei en enwejek. Kensa, jei j’eth dhe

weles onan a’n cres an drev. Tho va brâs, gen rômys lowr, ha teg; whath, nag era dhodho bes lôwarth pur vian ha heb mar thera va derevys poran war an stret.

“Mar qwren nei perna an chei ma,” medh Peder en gwil mow, “nei a alja pur dha gortos en Loundres!”

“Nag eus teller veth dhebm dhe orra an carr,” medh an sîra.

“My a vedn cawas pras m’alla vy gwitha goon-helhy**,” medh Tamsin.

“Ma an shoppys pur ogas!” medh an dhama, whansek.

Òja nena jei j’eth dhe weles chei war stat nowydh. Tho va pernyk, gen lôwarth bian, ha tho va settys mesk cans chei pecar.

“Era nei whath en Kernow?” a vednas Peder tewl y lev.

Anjei j’eth tre dhe’n gonador.

“Na ella nei tròvya chei dh’agan plegya.”

“Gortowgh üdn pols,” medh an gonador. “E’n gwir et ta ma chei aral eus devethys der agan diwla hedhyw poran. Coth ew e. Ma pajar châmbour dhodho ha spens ledan bes nag eus rôm golhy. Ma an dowr o tos dhorth peth privedh. Ma lôwarth brâs gen jarn ha trei fark. Thera va longya dhe dhen coth a verwis a dhiwedhes. Res ew gwil meur a whel dro dhodho, bes thewa ras lowr.”

Colon an flehes a labmas. Colon an dhama a godhas. Thera an sîra rekna y vona.

“Whei alja cawas grâwnt rag derevel rôm golhy,” medh an gonador.

Pa wrügan’jei gweles an chei, thôn’jei sònys keniver onan. Tho va derevys bydn mena dres ros down, mes a wel treven erel, hag ort pedn bownder y honan. Jei a dowlas dhe berna.

“Nei a vedn gwil whel dro dhodho termyn an dedhyow gool hav.”

* Lannstefan (cowsys avel Lestevan) = Lanson (Launceston sic.) - fôtô; **goon-helhy - a pony, from the place-name Goonhilly.