Andrew Boorde

Andelha a scrifas Andrew Boorde pa wrüg dos dhe g/Kernow e'n vledhen 1547

"In Cornwal is two speches; the one is naughty Englyshe and the other is Cornyshe speche. And there be many men and women the whiche cannot speake one worde of Englyshe, but all Cornyshe. Who so wyll speake any Cornishe, Englishe and Cornyshe doth follow." 

Ha wòja hedna ma Boorde ow profya deffrans lavarow ha geryow en Kernôwek.

Gonis has

Ma flourys ewedh saw na vedhons debrys.

Na ellama mos dhe'n shoppa lowartha dhe berna has nowydh rag an erbyer. Rag hedna, theram ow cül ow moyha gen an peth eus e'n chei. Nanj ew diw seythen, my eth dhe whilas - òbma hag ena, en pub sorn ha neyth (drawer), ha keniver jorrik ha seth (pot) - an has na wrügama gonis an vledhen eus passyes ... ha nag o drog an peth a wrügam cawas pa veu cowlcontys. E'n còpart a'n gegin, thera dornas a fav ledan, coth dres contya an bledhednyow ha gellys segh ha cales, bès bew na whath, hag en crow ma kevys genam has salat 2016 ha hanter sagh a has redik (radishes) dhort 2019. Ma has chibol (spring onions) coth ewedh, ha pemp pesen vian a veu gwithys genam en pott. Ma oll hedna e'n dor lebmyn, bès an gwelha ew an dhew sagh a fav hir Mr. Fothergill's a veu pernys genam en Bosvena an vledhen-ma. A' re-ma a vedn crambla war an bambous (trehys dhor an lowarh) a wrüga vy settya e'n dor ha kelmy warbarth dhe wül fram. Ma gwithys genam an has dhort scattasqwash (An sqwashys oll a vedha henwys endelha gen Dave Trevelyan pa thera pastel dir dhodho en Falmeth e'n bledhednow 80) a wrüssen debry ken Nadelik ha' re-ma a vedh gòrrys en telher tòbm dhe dhrei mes gwredh ha skyll ken bos plantys e'n erbyer. Gen nebes tetys (patatys) a dhallathas tevy e'n gegin, ma lowr rag lenel (lenwel) an splatt ... ha'n torr moy diwedhes.

Acontya ow hònan fortüdnyes en termyn an COVID-19

Thera vy ow pejya gen ow whel avel deskador a'n tavas Sowsnek pub dedh war linen dre ûsya deffrans leuryow desky lebma ellama gweles an stüdhyoryon ha clappya ganjans ; ha dre reson anjei dhe wül mestroniethow (Master's degrees) thens coth lowr ha còdnyk lowr dhe ûsya oll an applicacyons nowydh. Rag hedna, na vedh clowys croffol na brabm dhortam bès ma meur a whel dhebm na whath. Tho vy 'acontya ow hònan fortüdnyes, e'n kettermyn, dre reson an chei dhe vos settys en cres lowarh brâs lowr. Ma tabm moy avel qwarter erow Sows (1/4 of an English acre), pò hanter erow martesen pa vo cowlcontys an keow ha'n planchen (wooden floor or deck) eus dhen dhe wül platt (flat area, terrace), ha'n telher calish lebma vedh gwithys an carr. Ma radn nag eus moy avel üdn rowm, ha pobel erol gen flehes, nag eus bès flatt (pò radnjy) bian dhodhans rag oll an meyny. Nei a glowas, an seythen-ma, fatel vedh ystydnys an termyn clôs en Frenk terebo mis Me, an 11ves dedh. Ha Breten Veur ? My a garsa gòdhvos ! ...Ha my a venja clowes agas prederow et y gever ewedh.

Bewa en dadn naw alwhedh.

Ma an termyn clôs (lockdown) whath ow pejya ha'n curünvirus whath ow crefhe ha lesa en Breten Veur, ha lies pow erol a'n bes. Ma clowys genam dhort radn ahanowgh a-dhiwedhes ha recevys endelha gas nowodhow, keffres drog ha da, ow tòchya gas vorrow (fordhow) dhe vewa en diberthva a'n bes, ha fatel ew bos pellhes a'n bobel ew an moyha kerys ragowgh en lies cas. Ma nebonan a scrifas dhebm, 'leverel fatel ew ev gweythor-awhel (key worker) ha puppres en mes a'n chei, pell a'y flehes, ha ken onan a lavaras ev pò hei (na worama peneyl) dhe lenel (lenwel) an termyn dre seny an piano. Ma meur ahanowgh - pecar'a vy - ow lavürya dre an kesrosweyth. Thera meur a varth dhebm, na whath, pa wrüga vy clappya gen agan coweth Matti, lev smodh an radyo, rag warlergh an peth a dherivas dhebm (dhymm) dre Skype, a'n rowlys ew reqwiryes gen an governans en Breten Veur ew pur scav - moy avel hanter-musüryow avel towl vas. Scant nag ens dhe vos senjys lowr, na whath moy avel hanter sadd, a-dal dhe'n vaner sevur dhe vatalyas warbydn an cleves en powyow erol. An bobel en Breten Veur a ell mos dhe wandra a'n chei, eneth (unnweyth) e'n jedh, pub dedh, heb fin dhe'n termyn a vedh spendys en mes. Penagel a wra hedna a ell mos mes dhe seyth eur dhe vettin gen y growst ha dos tre dhe dheg eur dhe nos heb disqwedhes paperyow veth dhe'n withyjy cres. Òbma en Breten Vian, e'n tû aral, res ew dhe oll an bobel triga e'n chei saw pa vedh othom dhedhans mos dhe'n shoppys rag boos pò dhe'n farmassy rag medhacneth (medhegneth), ha na allons mos en mes en copel, dew ha dew, naneyl, bès res ew bos ga honan oll, üdn venyn pò üdn den en üdnek. Eth ellen mos dhe gerdhes pò ponya na whath - üdn termyn e'n jedh, rag owr dhe'n moyha, ha na moy avel üdn kilometer a'n chei. Res ew dhe geniver onan don y garten identita pò y bassporth ha papyr sòdhogel rag disqwedhes y bòrpos rag bos en mes a'y jei. Scant na wrüga vy mos pelha avel hanter mildir a'm chei a-dhia an pres (prys) a veu declaryes an termyn clôs gen an President Macron. Pana dermyn a vedh diwedh dhe'n cleves-ma, na ellen godhvos. Lavarowgh dhebm whath, pandra ero whei ow kil ha pandra era whei ow pedery (predery) a-dro dhe'n vaner dhe rowlya an pla-ma, hag e'n men-termyn, bedho whei für ha saw.