J.W. Colenso, espak.

Piw o whei, an Kernôwyon ?

John William Colenso o an kensa espak (escop) a Eglos Pow an Sowson en Natal en Sooth Africa. E veu genys en S. Austell e'n vledhen mil whegh cans ha peswardhek (1814) ha bos demedhys en mil eth cans dogens ha whe (1846). Tho y wreg Sowes dheskys ha gwenhes henwys Sarah Frances Bunyon. Thera pemp flogh dhodhans – teyr mergh ha dew vab. Colenso a verwas e'n vledhen mil eth cans pajar ügens ha trei (1883) en Durban en Sooth Africa.

Ev a wrüg lies tra. Tho mathemategyth keffres ha theologyth controvercyel ha scoler an Beybel neb a veu skemynys an Eglos rag speis dreven e' dhe entra en meur controversy dro dhe hy deskans ha hy crejans - ha moy vel hedna, martesen, dreven e' dhe weres dhe'n bobel dhû pa wrüssons gwil bedn an gallos Bretednek ha'n Africaners en diwettha parth an nawnjegves cansbledhen.

Colenso a dhyllas an kensa gramer e'n tavas Zoulou gen y gescoweth William Ngidi ha'n kensa gerlevren Sowsnek-Zoulou a sewyas hedna. Tho anjei a dhetermyas an vaner dhe scrifa an tavas. Colenso a dreylyas an Testament Nowydh dhe Zoulou ha scrifa deffrans levrow erol adro dhe'n bobel ha ga thavas. Ow tochya agan tavas nei, thera dasscrif an gwary mir Kernôwek Gwreans an Bes dhodho e'n lever a bris a veu dyllys gen an meur lettrys Whitley Stokes en mil eth cans trei ügens ha pajar (1864), ha tho vy tednys dhe grejy e' dhe redya Lhuyd dhort y vaner dhe scrifa Zoulou.

Harriette Colenso

E'n mil eth cans trei ügens ha peswardhek Colenso a dhefendyas an tribys Hlubi ha Ngwe warbydn an gallos colonyel en Natal wòja anjei dhe voas cuhüdhys der vaner fals a rebellyans warbydn an authoritys. Ev a spendyas diwettha radn y vownans en difres an Zoulous. Wòja an bresel (po an gwerryans) tredh an Zoulous ha'n gallos Bretednek, ev a blodyas rag an matêrn Cetshawayo  terebo ev dhe voas delivrys dhort an drog breson war Robben Island lebma veu presonys Nelson Mandela cans bledhen moy diwedhes. Ma hanow Zoulou dhe Colenso üjy o tisquedhes fatel era an bobel ort y gara. An hanow-na ew Sobantu. Ma va o menya "tas an bobel". Ma hwath tre henwys Colenso en Natal war an henshorn tredh Durban ha Johannesburg. Wòja e' dhe verwal y wreg ha'y verhes a bejyas gen y omdowl abarha'n Zoulous. Tho anjei mesk an nomber bian a persons a fondyas an kescowethyans ew henwys an African National Congress en jedh hedhyw. Y vergh Frances (1849–1887) a scrifas dew lever History of the Zulu War and Its Origin ha The Ruin of Zululand ha deffrans paperyow. Mergh aral, Harriette, a bejyas dhe blodya rag an Zoulous derag presens an autoritys en Natal ha whilas gwil dhodhans amendya et aga hever* en kensa bledhednyow an ügansves cansbledhen.

Neil

*amendya et aga hever : to mend their ways concerning them
Colenso ew hanow Kernôwek coth.